Νίκος Μελέτης

Αρνητικά μηνύματα και προειδοποιητικές βολές ενοψει της έναρξης του επίσημου διαλόγου σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο για τα «προβλήματα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις στέλνει η Άγκυρα ,υπενθυμίζοντας ότι εκλαμβάνει εντελώς διαφορετικά από την Αθήνα τα «παράθυρα ευκαιρίας» . Απο την στιγμή που έγινε γνωστό μετά την συνάντηση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη και Τούρκου προέδρου Τ.Ερντογαν ότι πριν την επόμενη συνάντηση τους τον Ιανουάριο στην Τουρκία θα υπάρξει επίσκεψη Φιντάν στην Αθήνα προκειμένου να ξεκινήσει συνομιλίες με τον Γ. Γεραπετρίτη η τουρκική πλευρά φρόντισε να στείλει μια σειρά μηνυμάτων ώστε να μην υπάρχουν παρανοήσεις για την στάση της .

Τα μηνύματα αυτά των τελευταίων δυο εβδομάδων διαμορφώνουν ένα εξαιρετικά δύσκολο και ναρκοθετημένο πεδίο για την έναρξη αυτής της διαδικασίας διαλόγου Γεραπετρίτη -Φιντάν ,καθώς το πλαίσιο που θέτει η Τουρκία είτε θα οδηγήσει ήδη από την πρώτη συνάντηση σε αδιέξοδο ,είτε η προσπάθεια αποφυγής πρόωρου αδιεξόδου θα οδηγήσει σε μια συζήτηση και ατέρμονη διερεύνηση των προθέσεων της άλλης πλευράς που όμως ουσιαστικά θα θέσει στο τραπέζι του πολιτικού διαλόγου τις διεκδικήσεις και αμφισβητήσεις της έναντι της ελληνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.

Διότι είναι σαφές οτι ,από την πρώτη στιγμή της συζήτησης όταν τεθεί θέμα προσδιορισμού της διαφοράς, δεν μπορεί να υπάρξει ουδεμία σύγκλιση εάν η Τουρκία δεν αποδεχθεί το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση χωρικών υδάτων εως τα 12 ν.μ. και δεν εγκαταλείψει κάθε αμφισβήτηση ελληνικής κυριαρχίας με την θεωρία των «γκρίζων ζωνών».

Η Αθήνα με δηλώσεις του Υπουργού εξωτερικών Γ.Γεραπετρίτη , έκανε λόγο για ιστορική ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί για επίλυση της μεγάλης διαφοράς της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας /ΑΟΖ αν και συγχρόνως παραδέχονταν ότι δεν έχει υπάρξει καμιά αλλαγή στάσης από την Τουρκία , μιας στάσης που με τις διεκδικήσεις εναντίον της χώρας μας εμποδίζει εδώ και δεκαετίες την επίλυση του προβλήματος της οριοθέτησης. Ο κ.Γεραπετρίτης μάλιστα σε μια από τις πολλές συνεντεύξεις που εδωσε προκειμένου να εξηγήσει την διαδικασία που ξεκινά τόνισε ότι εάν τεθούν θέματα κυριαρχίας εκ μέρους της Τουρκίας τότε δεν θα υπάρξει καμιά συνέχεια στον διάλογο.

Όμως η τουρκική κυβέρνηση η οποια δέχονταν κριτική και από εθνικιστικά στοιχεία αλλα και από το CHP φρόντισε να στείλει εγκαίρως τα μηνύματα της προκειμένου να μην υπάρχουν παρανοήσεις και παρεξηγήσεις .

Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας στην συνεδρίαση του της 3ης Οκτωβρίου στην σύντομη ανακοίνωση του βρήκε χώρο μαζί με τα μείζονα θέματα για την Τουρκία , την Γάζα και την Συρία να συμπεριλάβει και μια παραγραφο για την Ελλάδα: «..Σημειώθηκε ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει να γίνει κατάχρηση της ειλικρινούς της προσέγγισης και των προσπάθειών της για την καλλιέργεια εδάφους συνεργασίας μέσω της εγκαθίδρυσης μόνιμης σταθερότητας και ειρήνης στη Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος. Τονίστηκε ότι η καλύτερη επιλογή είναι η δράση με κοινή λογική».

Το αποκορύφωμα σε αυτό το μπαράζ των μηνυμάτων της Άγκυρας ήρθε από τον ιδιο τον Τούρκο Πρόεδρο Τ.Ερτογάν που επιστρέφοντας από την επίσκεψή του στο Βελιγράδι μιλώντας στους δημοσιογράφους δήλωσε ότι «είναι σημαντικό να υπάρχει βούληση και από τις δύο πλευρές να προσδιορίσουν τα προβλήματα, να σχεδιάσουν και να παρουσιάσουν το περιεχόμενό τους και να βρουν λύσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών μας Χακάν Φιντάν θα μεταβεί στην Ελλάδα και θα έχει συνομιλίες για αυτά τα θέματα. Θα συζητήσουμε όλα αυτά τα θέματα με βάση την ολιστική μας προσέγγιση σχετικά με το Αιγαίο. ….. Επιδιώκουμε τη δικαιοσύνη. Οπως δεν έχουμε βλέψεις, είμαστε επίσης απόλυτα αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα δικαιώματά μας».

Το πιο καθαρό μήνυμα από την Άγκυρα έφθασε με το δημοσίευμα της Χουριετ και της έγκριτης και πολύ κοντά το τουρκικό ΥΠΕΞ δημοσιογράφου Χ.Φιρατ, που επικαλούμενο «ανώτερες διπλωματικές πηγές» και συνοδευόμενο με φωτογραφία του Χ.Φινταν, θύμιζε περισσότερο άτυπο διπλωματικό έγγραφο με talking points για τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες ,παρά ρεπορτάζ.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα :

- Δεν υπάρχει αλλαγή στις θέσεις των δύο χωρών για τα θέματα του Αιγαίου.

- Δεν μπορει να περιοριστούν οι διαφορές στο Αιγαίο σε ένα μόνο θέμα. Η συντριπτική πλειονότητα των θαλάσσιων και αεροπορικών προβλημάτων είναι νομικά διασυνδεδεμένα. Είναι νομική ανάγκη να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα από κοινού.

- Η Άγκυρα επιθυμεί μια μόνιμη, συνολική και δίκαιη λύση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο σε διαφορές όπως τα χωρικά ύδατα και το εύρος του εναέριου χώρου, γεωγραφικοί σχηματισμοί αβέβαιου καθεστώτος, εξοπλισμός νησιών με μη στρατιωτικό καθεστώς και διαχείριση FIR.

- Εάν δεν μπορεί να επιτευχθεί λύση ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων, η Άγκυρα έχει επίσης βάλει στην ατζέντα της την παραπομπή των διαφορών στην διεθνή δικαιοδοσία ως πακέτο. Ωστόσο, πριν φτάσει σε αυτό το στάδιο, η Ελλάδα πρέπει επίσης να άρει τις επιφυλάξεις που έχει θέσει στην εξουσία του Διεθνούς Δικαστηρίου.

-Σε ότι αφορά στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης η απάντηση των ανώτερων πηγών του τουρκικού ΥΠΕΞ είναι ότι η Ελλάδα θα πρέπει να σταματήσει τις προσπάθειες της για να αρνηθεί την εθνική ταυτότητα της «τουρκικής» μειονότητας, να μην αναγνωρίσει τους εκλεγμένους θρησκευτικούς ηγέτες της, να περιορίσει ουσιαστικά τις ευκαιρίες εκπαίδευσης και να εκφοβίσει την «τουρκική» μειονότητα, ενώ ζητά και διεύρυνση των μειονοτικών δικαιωμάτων και στους «τούρκους στην Ρόδο και Κω που δεν καλύπτονται από την Λωζανη».

Στις 8 Οκτωβρίου ο Τούρκος πρόεδρος υποδέχθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο τους ψευδομουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής και μέλη της αποκαλούμενης «Ανώτατης Συμβουλευτικής Επιτροπής Τουρκων Δ.Θράκης» σε ένα σαφές μήνυμα ότι το μειονοτικό παραμένει ψηλά στην ατζέντα του . Επίσης η κίνηση αυτή έγινε λίγα 24ωρα αφού είχε ανανεωθεί η συζήτηση για το ενδεχόμενο επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης ,την οποία η Τουρκία συζητά υπο όρους που δυσκολεύουν το πνευματικό και ποιμαντορικό έργο της, ζητώντας συγχρόνως υπό μορφή αμοιβαιότητας ανταλλάγματα στην Θράκη ,με την αναγνώριση των ψευδομουφτήδων , την αναβάθμιση και διεύρυνση της μειονοτικής εκπαίδευσης, στην διαχείριση των βακουφικών περιουσιών αλλα και στην αναγνώριση της «τουρκικής» ταυτότητας.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου το πως ενθαρρύνεται το ακραίο κομμάτι της μειονότητας από τέτοιες κινήσεις , το γεγονός ότι λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα έγινε η επίθεση στον νόμιμο μουφτή Κομοτηνής Δρ. Τζιχάτ Χαλήλ ο οποίος ευρισκόμενος στην Ξάνθη θέλησε να προσευχηθεί στο Τέμενος Πλατάνου. Άτομα που υποστηρίζουν τον ψευδομουφτη και κινούνται κοντα στο Τουρκικο Προξενείο Κομοτηνής εξύβρισαν και προπηλάκισαν τον νόμιμο μουφτή εμποδίζοντας την είσοδο του στο τζαμί με αποτέλεσμα ο ίδιος σε ένδειξη διαμαρτυρίας να προσευχηθεί στο πεζοδρόμιο δίπλα στο Τέμενος.

Το πλαίσιο που θέτει η Τουρκία, συζήτηση ολων των «αλληλένδετων προβλημάτων»(εννοει τις τουρκικές μονομερείς διεκδικήσεις εις βαρος κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων) και σε περίπτωση μη συμφωνίας παραπομπή όλων των θεμάτων αυτών (και θεμάτων κυριαρχίας) σε διεθνή δικαιοδοσία είναι προφανές ότι δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για ουσιαστικό διάλογο με προοπτική προόδου . Και αυτό η κυβέρνηση, η οποία έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση όπως έκαναν ολες ανεξαιρέτως οι προηγούμενες κυβερνήσεις να διερευνήσει τις δυνατότητες επίλυσης της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, οφείλει να το λάβει σοβαρά υπόψη της.. Διότι υπαρχει μεν η προσδοκία ότι οι συνομιλίες θα συντηρούν το ήπιο κλίμα ,όμως ένα αδιέξοδο είναι προφανές ότι θα οδηγήσει σε αναταράξεις με κίνδυνο μάλιστα παγίωσης μέσω του πολιτικού διαλόγου ,των τουρκικών διεκδικήσεων .