π. Ηλίας Μάκος

Είναι η αναζήτηση των βημάτων των λησμονημένων Ελλήνων Βλάχων των Σκοπίων ("Βόρεια Μακεδονία", ονομάζεται στη διπλωματική γλώσσα μετά τη συμφωνία των Πρεσπών) με τον πόθο να αποκαλυφθεί το παρόν, που θα ξυπνήσει καθήκοντα και θα αναστατώσει συνειδήσεις.

Γνωστός μας, λίγο πριν ξεσπάσει ο κορωνοϊός, είχε βρεθεί στο Μοναστήρι των Σκοπίων για επαγγελματικούς λόγους.

Αναζήτησε ένα ξενοδοχείο για να κοιμηθεί.

Μίλησε αγγλικά στον ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου και του έδωσε το διαβατήριο για την καταγραφή των στοιχείων.

Μόλις αυτός είδε την καταγωγή του πελάτη, του είπε σε άριστα Ελληνικά:

"Κι εγώ Έλληνας Βλάχος είμαι. Από την Ήπειρο. Μπορεί να μη το ξέρουν πολλοί εδώ, αλλά το μολογάει η καρδιά μου".

Και πρόσθεσε, σχεδόν θυμωμένος και θλιμμένος μαζί: "Η Ελλάδα μας ξέχασε"...

Κάποτε στο Μοναστήρι, όπως και στο Κρούσοβο, υπήρχε ζωντανή Ελληνοβλάχικη κοινότητα.

Τώρα, μετά από πολλά χρόνια προπαγάνδας και καταπίεσης έχει συρρικνωθεί, ωστόσο μέσα τους οι Βλάχοι των Σκοπίων νιώθουν και είναι Έλληνες και Ορθόδοξοι.

Μπορεί στις στατιστικές του κράτους των Σκοπίων να μη συμπεριλαμβάνονται ως ξεχωριστή κοινότητα και να συνυπολογίζονται ως Σκοπιανοί, στην πραγματικότητα δεν έχουν χάσει την Ελληνορθόδοξη συνείδησή τους, έστω και αν φοβούνται να την εκδηλώσουν.

Πολλοί από αυτούς είναι Βλάχοι Ηπειρώτες, που μετοίκησαν στην περιοχή κυρίως από την Κόνιτσα, αλλά και το Μέτσοβο Ιωαννίνων, πριν δύο και πλέον αιώνες.

Μπορεί η πολιτική εξουσία των Σκοπίων να διέσπασε και να διέλυσε το Σύλλογο Βλάχων "Η Μοσχόπολη", που λειτουργούσε φροντιστήριο Ελληνικής γλώσσας στην πρωτεύουσα του κρατιδίου, επιβάλλοντας στη διοίκηση άτομα της αρεσκείας της, ωστόσο η ιστορία δεν διαγράφεται, όσο και αν το επιδιώκουν κάποιοι.

Οι προσπάθειες, παρά τις διώξεις, λίγων, αλλά αρκετών για να στείλουν το μήνυμα, Βλάχων στη γειτονική χώρα να διασώσουν τα αναζωογονητικά και αναγεννητικά σημάδια του Ελληνικού πολιτισμού και της Ορθοδοξίας, είναι μια απόδειξη της παρουσίας, έστω και σιωπηρής, του Ελληνισμού στα Σκόπια.

Τα αρχοντικά, μοναδικής αρχιτεκτονικής, όπως της Ελληνοβλάχικης οικογένειας Ρούμπη στην Αχρίδα, του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, αλλά και τα εκκλησιαστικά μνημεία, που μεθοδεύτηκε η παραχάραξή τους, είναι η κληρονομιά των Βλάχων στα Σκόπια, που θυμίζει τις ημέρες της ακμής τους.

Η ύπαρξη των Βλάχων στα Σκόπια δεν μετριέται, παρά μόνο με το μέτρο της καρδιάς.

Το δείχνουν τα λόγια, που τα συνόδευαν δάκρυα του Βλάχου ξενοδόχου στο Μοναστήρι προς το φίλο μας: "Είμαι Ηπειρώτης. Κρατώ στη χούφτα μου χώμα από το Πωγώνι, στουρναρόπετρα από την Κόνιτσα και χαλίκια από τον Αώο".

Στη γκρίζα στράτα της ζωής τους αυτοί οι άνθρωποι, δουλωμένοι εξωτερικά, αλλά λευτερωμένοι εσωτερικά, πορεύονται με τις σημαίες της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας στην ψυχή τους.

Αυτά τα λάβαρα τα κρατούν υψωμένα μέσα τους οι Βλάχοι των Σκοπίων και είναι το κύμα της αντίστασής τους και η θύελλα της αντοχής τους...

Ωστόσο η Ελλάδα οφείλει να μην τους αφήσει μόνους, αλλά να τους βοηθήσει να κρατήσουν την Ελληνική συνείδησή τους, που φτερουγίζει πάνω από τα απομεινάρια ενός ένδοξου παρελθόντος και να απαιτήσει το σεβασμό των δικαιωμάτων τους...