Παντελής Καψής

Ομολογώ δεν ξέρω αν το είπε αυτό ο Γιάνης Βαρουφάκης, όταν επέστρεψε σπίτι του, σίγουρα όμως το έκανε. Κατάφερε να κάνει το «Μέρα 25» τόσο τοξικό που ακόμα και κυβέρνηση με την απλή ανοχή του να είναι εκτός συζήτησης, τουλάχιστον από το ΠΑΣΟΚ. Μπορεί να φανταστεί κανείς ότι η πολιτική σταθερότητα της χώρας θα εξαρτάται από το ποια καινούργια ιδέα θα διασχίσει το κεφάλι του Γιάνης;

Στην αρχή ομολογώ ότι έκανα τις ίδιες σκέψεις που κάναμε όλοι. Είναι απλώς προεκλογικό μάρκετινγκ, σκέφτηκα. Θέλει να ενισχύσει την αντισυστημική εικόνα του κόμματος του. Οι εκλογολόγοι μάλιστα λένε ότι πιάνει, τα ποσοστά του Μέρα 25 είναι σχετικά τσιμπημένα. Μοιάζει να εξασφαλίζει την είσοδο στη Βουλή. Από την άλλη πλευρά βέβαια είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς ποιο είναι το προφίλ του ψηφοφόρου που θα ακούσει το σχέδιο «Δήμητρα» και θα πει ότι εγώ θέλω να ψηφίσω αυτό το κόμμα;

Φυσικά δεν θα μπούμε στην ουσία του. Το τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα χρεοκοπούσε ξανά, δεν μπορεί να το γνωρίζει κανείς σε όλη του την έκταση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ειδικές ομάδες εργασίας κι αυτές αναγνώριζαν ότι θα επικρατούσε χάος. Ο Βαρουφάκης πέταξε μια παρόλα, με ένα πινακάκι δίκην TedX, έναν εξυπνακισμό που ούτε ο ίδιος καταλαβαίνει καλά καλά. Για τους ψηφοφόρους ούτε συζήτηση, θα μπορούσε να μας τα εξηγήσει στα κινέζικα, το ίδιο θα έμενε. Εκτός βέβαια από το ότι θα μοίραζε λαχεία για δραχμές, αυτό μάλιστα ήταν χειροπιαστό.

Ποιος είναι λοιπόν αυτός «αντισυστημικός» ψηφοφόρος ο οποίος θα πάρει στα σοβαρά τον Γιάνη; Θα πρέπει να κινείσαι σε ένα απίστευτο συννεφάκι εικονικής πραγματικότητας για να πιστεύεις ότι μπορείς να βραχυκυκλώσεις το σύστημα με τέτοιες τρελές ιδέες.

Εκτός κι αν όλα αυτά τα αγνοείς, επιλέγεις Βαρουφάκη μόνο και μόνο επειδή σου αρέσει το στιλ της ενός ανθρώπου από τα σπλάχνα του ακαδημαϊκού κατεστημένου που βγάζει τη γλώσσα σε αυτό το κατεστημένο. Με άλλα λόγια δεν τον διαλέγουν παρά τις μπαρούφες που λέει αλλά επειδή λέει μπαρούφες. Αν κρίνω δε από τα πρόσωπα που μετέχουν στο ψηφοδέλτιο επικρατείας, οι περισσότεροι ανήκουν σε αυτή την κατηγορία του ακαδημαϊκού σνομπισμού.

Αλλά βέβαια όλα τα πράγματα στη ζωή έχουν ένα κόστος. Η επιβίωση ενός μικρού κόμματος σε βάθος χρόνου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εκλογικό σύστημα, δηλαδή την απλή αναλογική. Κι ο Βαρουφάκης κάνει ότι μπορεί για να μας δείξει πόσο επικίνδυνη και αναποτελεσματική είναι. Πόσο ευνοεί τα άκρα και δημιουργεί συνθήκες πολιτικής αστάθειας. Κινδυνεύει μάλιστα να ανακαλύψει το κόστος αυτής της στάσης του πιο σύντομα από ότι πιστεύει, αν η χώρα πάει σε δεύτερες εκλογές και επικρατήσει η λογική της χαμένης ψήφου.

Είναι αλήθεια βέβαια ότι δεν είναι ο μόνος. Στο σύνολο της η αντιπολίτευση δεν έχει καταφέρει να πείσει ότι μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική λύση στη σημερινή διακυβέρνηση. Ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ που έφερε την απλή αναλογική, την υπονομεύει στην πράξη. Κι αυτό επειδή δεν έχει καταφέρει να συνοδέψει την πρόταση του για μια «προοδευτική κυβέρνηση» με ένα πειστικό εναλλακτικό πρόγραμμα. Μοιράζει λεφτά, ναι, από εκεί και πέρα όμως τίποτα.

Δεν λέει κουβέντα για αυτά που σήμερα αναγνωρίζονται ως τα μείζονα ζητήματα της χώρας. Πώς θα μπορούσε δηλαδή να εκσυγχρονιστεί ο δημόσιος τομέας, ή πώς θα ενισχυθούν οι επενδύσεις και θα ανέβει η παραγωγικότητα της οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλες τις μετρήσεις υπερέχει ο Μητσοτάκης του Τσίπρα, ακόμα και σε πολλές που θα μπορούσαν να θεωρηθούν προνομιακό πεδίο για την αριστερά.

Στον τομέα του προγράμματος το ΠΑΣΟΚ υπερέχει του ΣΥΡΙΖΑ, ίσως και λόγω κυβερνητικής παράδοσης και νοοτροπίας. Οι θέσεις που κατά καιρούς έχει επεξεργαστεί παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Πελαγοδρομεί ωστόσο στο θέμα των συνεργασιών.

Με όλα αυτά, ίσως για πρώτη φορά στην περίοδο της μεταπολίτευσης, είναι τόσο άδηλο τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα των εκλογών. Όχι το ποιος θα «νικήσει» αλλά το τι θα προκύψει. Συνέβαλε πολύ το δυστύχημα στα Τέμπη που ανέτρεψε την προεκλογική αριθμητική.

Είναι αυτή η ασάφεια όμως που μοιραία θα επαναφέρει ως μόνη ρεαλιστική λύση το ζήτημα της αυτοδυναμίας της ΝΔ. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης τον μόνο που θα πρέπει να μέμφονται είναι ο εαυτός τους. Αποδείχθηκαν οι μεγαλύτεροι εχθροί της απλής αναλογικής.