Παντελής Καψής

Ήταν εντυπωσιακό και σε άφηνε με μια πικρή γεύση. Στην Ελλάδα εργαζόταν 60 ώρες την εβδομάδα και έβγαζε περίπου 800 ευρώ καθαρά. Στην Ιρλανδία πάλι το εισόδημα του είναι μεταξύ 3000 και 3500 ευρώ, ανάλογα με τις βάρδιες. Στο τέλος του μήνα, έλεγε χαρακτηριστικά, μαζί με το εισόδημα της συζύγου του, τους μένουν χρήματα να κάνουν τα πράγματα που τους αρέσουν. Στην Ελλάδα αγωνιζόταν να τα βγάλει πέρα.

Με αυτά τα δεδομένα είναι πολύ φυσικό να επιλέγουν την μετανάστευση, όσοι μπορούν. Αυτό ωστόσο που πραγματικά σου προκαλούσε η σύγκριση, ήταν το αίσθημα της αδικίας. Πώς είναι δυνατόν η ίδια ακριβώς εργασία να αμείβεται τόσο διαφορετικά; Και το ίδιο φυσικά ισχύει για τους γιατρούς. Οι αμοιβές τους, εξηγούσε ο νοσηλευτής, αλλά και οι συνθήκες εργασίας, είναι όπως η μέρα με την νύχτα σε σχέση με την Ελλάδα.

Εκτός από την αδικία, αυτό που σου έμενε ήταν και ένα μεγάλο γιατί. Τουλάχιστον ως ότου αναζητήσεις τα στοιχεία για τις οικονομίες των δύο χωρών. Αν η αμοιβή του νοσηλευτή στην Ιρλανδία είναι περίπου 4 φορές όσο στην Ελλάδα, το ίδιο ισχύει και για το κατά κεφαλή ΑΕΠ. Σε όρους αγοραστικής δύναμης, φτάνει τα 145.000 δολάρια στην Ιρλανδία, έναντι μόλις λίγο πάνω από τα 39.000 στην Ελλάδα. Για να το πούμε λίγο διαφορετικά, στην Ελλάδα το εισόδημα φτάνει στο 68% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ στην Ιρλανδία το 234%! Παρεμπιπτόντως η Ιρλανδία είναι η δεύτερη πλουσιότερη χώρα στην Ένωση κι έτσι η σύγκριση μοιραία είναι συντριπτική σε βάρος της χώρας μας.

Παραμένει γεγονός ωστόσο ότι σήμερα, μετά την κρίση, η Ελλάδα είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες στην Ευρώπη. Είναι τρίτη από το τέλος, οριακά πάνω από τη Σλοβακία και τη Βουλγαρία. Για όσους θυμόμαστε τη δεκαετία του 90, τότε που η χώρα είχε σαν εθνικό στόχο τη «σύγκλιση», παραμένει δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της υποχώρησης της χώρας αλλά και της αποτυχίας του πολιτικού μας συστήματος.

Δεν είναι μόνο ζήτημα συναισθηματικό αλλά και προσδοκιών. Όταν για χρόνια υπερηφανευόμαστε, βαυκαλιζόμαστε αν προτιμάτε, ότι είμαστε Ευρώπη, ότι μετέχουμε στον σκληρό πυρήνα της Ένωσης, είναι μετά δύσκολο να αποδεχθούμε ότι με όρους οικονομίας, παραμένουμε οι φτωχοί συγγενείς. Και κυρίως να αποδεχθούμε ότι για να φτάσουμε κοντά στον κοινοτικό μέσο όρο, θα χρειαστεί να συνεχίσουμε να κάνουμε θυσίες και να ξεβολευόμαστε. Με άλλα λόγια να κάνουμε μεταρρυθμίσεις αλλά και να ρίχνουμε το βάρος μας όλο περισσότερο στις επενδύσεις και όλο λιγότερο στην κατανάλωση.

Προφανώς η εικόνα είναι πιο σύνθετη, υπάρχουν και πολλά άλλα σημαντικά ζητήματα. Τίποτα ωστόσο δεν θα αλλάξει αν δεν καταφέρουμε να προσελκύσουμε πολύ περισσότερες επενδύσεις από όσες γίνονται σήμερα. Το ευτύχημα είναι ότι ο Κόβιντ μας έφερε το ταμείο ανάκαμψης κι έτσι κινούμαστε σε θετική κατεύθυνση. Αν θέλουμε να επιστρέψουμε στο δρόμο της σύγκλισης ωστόσο, χρειαζόμαστε πολύ περισσότερα.

Μιλάμε για άλλες τάξεις μεγέθους την ώρα που στις επενδύσεις, όπως και στην αποταμίευση, παραμένουμε οι ουραγοί της Ευρώπης. Που πάει να πει ότι δεν αρκεί να μιλάμε για ένα «νέο παραγωγικό μοντέλο» αν δεν λέμε ταυτόχρονα και πώς θα κινητοποιήσουμε τους πόρους που απαιτούνται για να το πετύχουμε. Χρειαζόμαστε λεφτά για πολλά, από την παιδεία και την υγεία ως την άμυνα τους μισθούς και τις συντάξεις . Πρέπει να αποδεχθούμε όμως ότι λεφτά δεν υπάρχουν για όλα. Κι ότι ως ότου η παραγωγικότητα της οικονομίας πλησιάσει αυτή της Ιρλανδίας, οι αμοιβές όλων μας θα συνεχίσουν να είναι πολύ χαμηλότερες.