Παντελής Καψής

Τις τελευταίες εβδομάδες έχω σχεδόν σταματήσει να παρακολουθώ τις τοποθετήσεις των υποψηφίων του ΠΑΣΟΚ. Τις βρίσκω όλες γλυκανάλατες, ελάχιστη σχέση έχουν με τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Κανείς υποψήφιος δεν τολμά να μιλήσει με ειλικρίνεια. Στην καλύτερη περίπτωση μέσα από γενικότητες ή κωδικοποιημένες αναφορές καταλαβαίνεις πού στέκονται, μέχρι εκεί όμως. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές οι εσωκομματικές εκλογές δεν είναι σημαντικές. Ισχύει ακριβώς ο αντίθετο: τις συνέπειες θα τις βρούμε σίγουρα μπροστά μας μετά από 3 χρόνια.

Αυτό το τελευταίο οι πολίτες το καταλαβαίνουν πολύ καλά. Κι όσο μπορώ να κρίνω το ενδιαφέρον δεν περιορίζεται στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, επεκτείνεται και στους όμορους χώρους. Μπορεί μάλιστα κανείς να μιλήσει για δύο διαμετρικά αντίθετες προσεγγίσεις, δύο οιονεί στρατόπεδα στο εκλεκτορικό σώμα, για τον επόμενο αρχηγό του ΠΑΣΟΚ. Ένα εκλεκτορικό σώμα βέβαια το οποίο παραμένει ρευστό: ουδείς μπορεί να προβλέψει αν και πόσοι θα θελήσουν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση, πηγαίνοντας να ψηφίσουν.

Στο πρώτο στρατόπεδο ανήκουν όσοι πιστεύουν ότι απόλυτη προτεραιότητα είναι η ήττα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Όλες οι επιλογές πρέπει να υποτάσσονται και να υπηρετούν αυτό το στόχο. Στη λογική της κατάληξη αυτή η εκδοχή οδηγεί σε συνεργασία με τον Σύριζα. Στο δεύτερο στρατόπεδο αντιθέτως ανήκουν εκείνοι οι οποίοι θεωρούν ότι η πολιτική σταθερότητα δεν είναι διαπραγματεύσιμη και κατά συνέπεια το ΠΑΣΟΚ, αν δεν προκύψει αυτοδυναμία, θα πρέπει να είναι έτοιμο να συνεργαστεί με το πρώτο κόμμα. Δηλαδή όπως όλα δείχνουν τη Νέα Δημοκρατία. Και οι δύο προσεγγίσεις είναι λάθος.

Είναι προφανές πως η ήττα της κυβέρνησης είναι εξ ορισμού ο στόχος της αντιπολίτευσης, κάθε αντιπολίτευσης. Εξ ίσου ή και περισσότερο σημαντικό ωστόσο είναι το τι θα ακολουθήσει. Είναι πολύ πρόσφατη για να την έχουμε ξεχάσει, η πικρή πείρα του 2015, όταν η ήττα της κυβέρνησης των “Σαμαρο-Βενιζέλων”παραλίγο να οδηγήσει στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Προτεραιότητα με άλλα λόγια δεν μπορεί να είναι η ήττα της κυβέρνησης αλλά η δημιουργία πειστικής εναλλακτικής λύσης, η οποία θα υπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για το ενδεχόμενο της συνεργασίας με την αριστερά, σε όποια εκδοχή της, καθώς παραμένει δέσμια ενός συνονθυλεύματος δογματισμού και άκρατου λαϊκισμού.
Εξ ίσου λανθασμένη ωστόσο είναι η αντίληψη ότι θα πρέπει να εκλεγεί ένας αρχηγός ο οποίος θα μπορέσει να συνεργαστεί με τη Νέα Δημοκρατία. Κατ αρχήν πρόκειται μάλλον για ψευτοδίλημμα. Το τι ανάγκες θα προκύψουν μετά από τρία χρόνια κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Έτσι κι αλλιώς όμως, όποιος και αν εκλεγεί, πολύ δύσκολα θα μπορέσει να αρνηθεί τη συμμετοχή στην κυβέρνηση, όταν το εναλλακτικό ενδεχόμενο θα είναι μια κυβέρνηση με τη συμμετοχή της ακροδεξιάς. Δεν μπορεί να έχεις αναγάγει το μέτωπο κατά της δεξιάς σε υπαρξιακό σου ζήτημα και την επομένη να ανοίγεις το δρόμο στην ακροδεξιά. Όχι χωρίς να το πληρώσεις ακριβά. Το μείζον κατά συνέπεια δεν είναι αν θα συνεργαστείς αλλά οι όροι αυτής της συνεργασίας. Εδώ η πείρα του 2012-2015 είναι και πάλι διδακτική καθώς η τότε κυβέρνηση ξεκίνησε δίνοντας την εντύπωση ότι προέχει η κατανομή των λάφυρων της εξουσίας: το περίφημο 4,2,1 στους διορισμούς μεταξύ ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ. Με άλλα λόγια και σε αυτή την περίπτωση το ζητούμενο είναι ένα ισχυρό και αξιόπιστο ΠΑΣΟΚ, το οποίο θα μπορεί να διαχειριστεί τα προβλήματα που θα ανακύψουν. Αν χρειαστεί να συνεργαστεί να το κάνει με όρους κατανοητούς και αποδεκτούς από τους πολίτες.

Ποιος υποψήφιος μπορεί να το πετύχει θα το κρίνουν οι ψηφοφόροι. Σίγουρα θα βοηθούσε την κρίση τους αν οι υποψήφιοι εγκατέλειπαν τη βολική σιγουριά των άοσμων τοποθετήσεων που απλώς χαϊδεύουν αυτιά. Άλλωστε μόνο με υπερβάσεις μπορεί να ανακάμψει πραγματικά το ΠΑΣΟΚ, κι αυτό πια το έχουν καταλάβει όλοι.