Παντελής Καψής

Τουλάχιστον έτσι μάθαμε από τα σχετικά ρεπορτάζ. Κατόπιν αυτών μπορεί να είμαστε βέβαιοι ότι τίποτα το σημαντικό δεν πρόκειται να συμβεί στις συνομιλίες που θα έχει με τον Τούρκο ομόλογο του Χακάν Φιντάν. Οι δύο πλευρές, όπως όλα δείχνουν, δεν φαίνονται έτοιμες να αναλάβουν πρωτοβουλίες που θα είχαν πολιτικό κόστος.

Για να είμαστε ρεαλιστές δεν θα ήταν λογικό να περιμένουμε σήμερα κάτι το διαφορετικό. Ο κ. Μητσοτάκης, ότι και αν πιστεύει μέσα του, δεν έχει το περιθώριο να χαρίσει στους αντιπάλους του ένα τόσο σοβαρό ζήτημα για να του κάνουν κριτική. Κατ αρχήν τους εσωκομματικούς βέβαια: ο κ. Σαμαράς εκφράζει πια θέσεις τις οποίες κάλλιστα θα μπορούσε να συνυπογράψει ο Βελόπουλος. Έφτασε μάλιστα τόσο στα άκρα που ανάγκασε τον αρχηγό της Ελληνικής Λύσης να κηρύξει πόλεμο στην Τουρκία για να μη βρεθεί να υπολείπεται σε πατριδοκαπηλία. Τρομάξαμε όπως είπε και ο πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας.

Και τα κόμματα της αντιπολίτευσης ωστόσο, όσα βρίσκονται στα αριστερά της ΝΔ, δεν δείχνουν καθόλου διατεθειμένα να βάλουν πλάτη σε μια σοβαρή προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων με την Τουρκία. Θεωρητικά τάσσονται υπέρ της διαιτησίας και της παραπομπής του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη. Καιρό τώρα όμως ασκούν κριτική στην κυβέρνηση για υποχωρητική στάση απέναντι στην τουρκική ρητορική. Μπορούμε να φανταστούμε πώς θα αντιδρούσαν αν πηγαίναμε προς κάποιου είδους συμβιβασμό. Γιατί φυσικά σε μια διαπραγμάτευση, ακόμα και μόνο για την υπογραφή του περίφημου συνυποσχετικού για την παραπομπή στη Χάγη, ο συμβιβασμός είναι αναπόφευκτος.

Το βασικό πρόβλημα είναι η θέση, η οποία υιοθετείται και από την ίδια την κυβέρνηση, ότι το μοναδικό ζήτημα που μπαίνει προς συζήτηση είναι της υφαλοκρηπίδας. Είναι ωστόσο σαφές ότι οριοθέτηση χωρίς προηγουμένως προσδιορισμό των θαλάσσιων συνόρων, δεν μπορεί να υπάρξει. Και ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι τα 12 μίλια. Άλλη είναι η υφαλοκρηπίδα προς οριοθέτηση με τα σημερινά χωρικά ύδατα στα 6 μίλια και άλλη, πολύ μικρότερη, με το θεωρητικό ενδεχόμενο επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Κατά συνέπεια πριν πάμε στη Χάγη, αυτό το ζήτημα πρέπει με κάποιο τρόπο να αντιμετωπιστεί. Και βέβαια αφορά άμεσα την εθνική κυριαρχία.

Μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση έτοιμη να μπει σε μια τέτοια συζήτηση. Εξαίρεση ήταν η κυβέρνηση Σημίτη. Το 2004 φαίνεται ότι είχαμε φτάσει πολύ κοντά σε λύση, η διαδικασία όμως διακόπηκε από την κυβέρνηση Καραμανλή. Έκτοτε έχουμε γίνει μάρτυρες μιας διαρκούς κλιμάκωσης των τουρκικών διεκδικήσεων οι οποίες έχουν φτάσει μέχρι και την αμφισβήτηση της κυριαρχίας μεγάλων ελληνικών νησιών.

Πρόκειται για την έμπρακτη διάψευση της θεωρίας ότι θα πρέπει να περιμένουμε μια πιο κατάλληλη στιγμή για να επιδιωχθεί η εξεύρεση λύσης. Τέτοια στιγμή δεν πρόκειται να υπάρξει και το γνωρίζουν όλοι. Απλώς ήταν η προσφιλής τακτική του Καραμανλή να αναβάλλει τη λήψη σοβαρών αποφάσεων. Το έκανε και στην οικονομία με τραγικά αποτελέσματα.

Έχουμε σήμερα μπροστά μας μια καινούργια ευκαιρία; Κανείς δεν μπορεί να το πει. Αξίζει όμως να προσπαθήσουμε. Η εναλλακτική λύση είναι να συνεχίσουμε μια εκκρεμότητα η οποία μόνο αρνητικά έχει. Διαιωνίζει το σημερινό καθεστώς όπου η Ελλάδα δεν μπορεί να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Λέμε ότι είναι δικαίωμα μας τα 12 μίλια, καμιά κυβέρνηση ωστόσο δεν τολμά να προχωρήσει στην επέκταση, ούτε με πρωθυπουργό τον Σαμαρά. Και βέβαια καμιά κυβέρνηση δεν προχωρά σε έρευνες στην υφαλοκρηπίδα όσο δεν υπάρχει συμφωνία. Ακόμα χειρότερα, η διαιώνιση των διαφορών αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να συρθεί η χώρα σε μια διμερή διαπραγμάτευση, μετά από ένα θερμό επεισόδιο. Ένα επεισόδιο το οποίο ανεξάρτητα από διάρκεια και έκβαση θα είναι καταστροφικό.