Παναγιώτης Ε. Πετράκης

Οι δασμοί αυτοί έρχονται επιπλέον αυτών, ύψους 25%, που είχαν επιβληθεί στις αρχές του καλοκαιριού σε εισαγωγές από την Κίνα, ύψους 50 δισ. δολαρίων.
Αν η Κίνα απαντήσει, θα επιβληθούν νέοι δασμοί σε προϊόντα αξίας 267 δισ. δολαρίων.

«Ως πρόεδρος, είναι καθήκον μου να προστατεύσω τα συμφέροντα των εργαζομένων ανδρών και γυναικών, αγροτών, κτηνοτρόφων, επιχειρήσεων και την ίδια τη χώρα μου. Η διοίκησή μου δεν θα μείνει απαθής όταν αυτά τα συμφέροντα βρίσκονται υπό επίθεση». Αυτή ήταν η εισαγωγή του προέδρου όταν ανήγγειλε τους νέους δασμούς.

Το σύνολο των επιβληθέντων και αυτών που απειλούνται να επιβληθούν δασμών αφορά σήμερα προϊόντα ύψους 517 δισ. δολαρίων, όταν το 2017 οι ΗΠΑ εισήγαγαν προϊόντα ύψους 505 δισ. δολαρίων. Δηλαδή οι ΗΠΑ ορθώνουν ψηλά τείχη σε ολόκληρη την κινεζική παραγωγική μηχανή. Σημειώνεται ότι οι Αμερικανοί επέβαλαν δασμούς και σε προϊόντα (χάλυβας, αλουμίνιο) από τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων και συμμαχικές όπως ο Καναδάς, το Μεξικό και η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η Κίνα ανταπαντά με αντίστοιχο τρόπο αυξάνοντας δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα. Δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε κάτι λιγότερο από το αντίστοιχο 25% σε αμερικανικά προϊόντα, παρόλο που υπάρχουν αρκετές σκέψεις μήπως δεν πάρουν μεγάλη έκταση τα αντίποινα.

Στην πραγματικότητα η φτωχή διαπραγματευτική στρατηγική εκ μέρους των ΗΠΑ και οι ισχυρές πολιτικές και ιδεολογικές αφετηρίες έχουν οδηγήσει σε έναν οξύτατο εμπορικό πόλεμο τις δύο υπερδυνάμεις. Ο πρόεδρος Τραμπ έχοντας μπροστά του τις εκλογές του Νοεμβρίου, που αν χαθεί η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή και τη Γερουσία θα είναι καταστροφικό για τον ίδιο προσωπικά, ανεβάζει τους τόνους σε πρωτοφανή ύψη.

Παραδοθείτε χωρίς όρους, λέει προς τους Κινέζους. Αλλά μάλλον δεν πρόκειται να παραδοθεί κανείς στον Αμερικανό πρόεδρο.

Μέχρι στιγμής (2018 δηλαδή) οι επιπτώσεις των δασμών έχουν μια μικρή, αρνητική βεβαίως, επίπτωση στον ρυθμό μεγέθυνσης του αμερικανικού ΑΕΠ. Αυτή όμως θα εκτοξευτεί στο -0,8% με -1% του ΑΕΠ το 2019 και υψηλότερα το 2020. Αυτή θα είναι μια επώδυνη μεσομακροπρόθεσμη αρνητική εξέλιξη.

Αργά ή γρήγορα οι πληθωριστικές πιέσεις θα εμφανιστούν στην οικονομία των ΗΠΑ και οι καταναλωτές θα νιώσουν την πυράκτωση των τιμών. Μάλιστα υπάρχουν εκτιμήσεις ότι για διαφόρους λόγους θα πληγούν ιδιαίτερα πολιτείες που παραδοσιακά υποστηρίζουν τους Ρεπουμπλικανούς.

Η διαδικασία της υποκατάστασης των εισαγωγών, εξάλλου, απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο αν ξεκινήσει. Οσο όμως η οικονομία των ΗΠΑ μεγεθύνεται τόσο τα γεράκια του πολέμου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος.

Στο τέλος του δρόμου η σύγκρουση δεν αφορά μόνο τις εμπορικές πολιτικές. Δυστυχώς αφορά τα δύο θεσμικά συστήματα διοίκησης των δύο μεγάλων χωρών. Εχουμε τον καπιταλισμό της ελεύθερης αγοράς των ΗΠΑ ενάντια στον κινεζικό καπιταλισμό με καθοριστικό ρόλο του κράτους. Αυτός ο συγκεκριμένος τρόπος διοίκησης που επιτρέπει να αναπτύσσονται πολύ πιο σύνθετες στρατηγικές δίνει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους Κινέζους απέναντι στους Αμερικανούς.

Επειδή λοιπόν τα συστήματα διοίκησης είναι διαφορετικά προοιωνίζονται και οξύτατη σύγκρουση. Το μόνο κοινό σημείο είναι τα στοιχεία της απολυταρχικής διακυβέρνησης των προέδρων Τραμπ και Χι. Φοβάμαι όμως ότι το τελευταίο σημείο και η απουσία ενδιάμεσων μηχανισμών ελέγχου που συνεπάγεται επιδεινώνει τις προοπτικές του κόσμου. Να θυμηθούμε μόνο ότι στην ανθρώπινη ιστορία οι πολύ μεγάλοι εμπορικοί πόλεμοι συνδέθηκαν με μικρούς ή μεγάλους θερμούς πολέμους.


*Καθηγητής ΕΚΠΑ