Πάνος Λουκάκος

Πολύ απλά γιγαντώνεται η διαφθορά. Για μία ακόμη φορά επιβεβαιώνεται αυτό το αυτονόητο στην υπόθεση της Πολεοδομίας της Ρόδου. Προϊστάμενοι και υπάλληλοι της υπηρεσίας κατηγορούνται για σωρεία παρανομιών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι εκδόσεις αδειών, οι ψευδείς βεβαιώσεις, οι αποκρύψεις αυθαιρεσιών και όλα τα άλλα σχετικά που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Πολεοδομίας. Στα σπίτια των κατηγορουμένων βρέθηκαν σφραγίδες, έγγραφα, υπηρεσιακοί φάκελοι και πολλά χρήματα. Χρήματα κρυμμένα παντού, ακόμη και σε απορροφητήρες της κουζίνας και κατσαρόλες. Υπήρχε, μάλιστα, όπως αποκαλύφθηκε, και τιμοκατάλογος των προσφερόμενων «υπηρεσιών» που άρχιζε από τα 2.000 ευρώ για ένα απλό γρηγορόσημο και ανέβαινε σε πενταψήφια ή ακόμη και εξαψήφια ποσά για την κάλυψη των μεγάλων παρανομιών. Στο κύκλωμα μετείχαν και ιδιώτες σχετικοί με το αντικείμενο της Πολεοδομίας, οι οποίοι και έφερναν με το αζημίωτο σε επαφή τους ενδιαφερόμενους με τους δημοσίους υπαλλήλους.

Και τι έγινε τελικά; Καταβάλλοντας ο καθένας από τους κατηγορούμενους ένα ποσό από αυτά που φύλαγαν σε όλες τις γωνίες του σπιτιού τους αφέθηκαν όλοι ελεύθεροι, με σύμφωνη γνώμη της εισαγγελέως και της ανακρίτριας. Και όταν η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Ιωάννα Κλάπα ζήτησε να διενεργηθεί πειθαρχικός έλεγχος στην ανακρίτρια και την εισαγγελέα για τη μη προφυλάκιση των κατηγορουμένων, με το επιχείρημα ότι η ελευθερία γνώμης του δικαστή είναι μεν αυτονόητη, δεν μπορεί όμως να είναι και ανέλεγκτη, ακολούθησαν θυελλώδεις αντιδράσεις από την Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων αλλά και από τη Συντονιστική Επιτροπή της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της Ελλάδας. Κεντρικό τους επιχείρημα ήταν ότι δεν αποτελεί παράπτωμα η κρίση που εκφέρει ο δικαστικός λειτουργός. Με άλλα λόγια, η κρίση του είναι ανέλεγκτη, αντίθετα από την άποψη της προέδρου του Αρείου Πάγου.

Η υπόθεση της Ρόδου είναι στην πραγματικότητα μία μικρή ψηφίδα στο μεγάλο ψηφιδωτό της διαφθοράς της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Διαφθορά που έχει επανειλημμένα αποκαλυφθεί σε υπηρεσίες με τις οποίες έχει συχνότερα συναλλαγές ο μέσος πολίτης: σε πολεοδομίες, σε εφορίες, σε δήμους, σε περιφέρειες, σε αστυνομικές υπηρεσίες και όπου αλλού διακινείται χρήμα. Είναι πολλά τα πρόσφατα σχετικά περιστατικά τους λίγους τελευταίους μήνες, που αποδεικνύουν το μέγεθος, το βάθος και την έκταση του προβλήματος:

Αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. βρέθηκαν να συνεργάζονται με νονούς της νύχτας και να τους παρέχουν πάσης φύσεως προστασία. Στη ΔΟΥ Χαλκίδας η διευθυντική ομάδα και οι υπάλληλοί της συνελήφθησαν για εκβιάσεις επιχειρηματιών, παράνομες διευθετήσεις φορολογικών εκκρεμοτήτων και ποικίλες διευκολύνσεις φορολογουμένων που ήξεραν πώς να ανταμείβουν τις «εξυπηρετήσεις». Στη ΔΟΥ Κέρκυρας αποκαλύφθηκε άλλο ένα κύκλωμα εφοριακών με παράνομες ενέργειες, παραλείψεις, διευκολύνσεις αλλά και εκβιασμούς. Σε Διευθύνσεις Πολεοδομίας δύο δήμων της Χαλκιδικής και του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας αποκαλύφθηκαν τρεις διαφορετικές οργανώσεις, με διακριτούς ρόλους, οι οποίες εξέδιδαν παράνομες άδειες, διέγραφαν παραβάσεις και όλα τα σχετικά. Μάλιστα μέλη αυτών των οργανώσεων μετείχαν και σε συμβούλια που αποφάσιζαν για την έκδοση ή μη αδειών. Αλλά και στην Αθήνα εντοπίστηκε μία ομάδα υπαλλήλων του δήμου, του υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας που πουλούσαν προστασία και εκβίαζαν ιδιοκτήτες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και εταιρείες οικοδομικών εργασιών. Πουλούσε η ομάδα αυτή προστασία ακόμη και σε περίπτερα, υποσχόμενη αποτροπές ελέγχων και βεβαιώσεων παραβάσεων και εκδόσεις ψευδών πιστοποιητικών νομιμότητας. Οι εκβιαζόμενοι που αρνούνταν να χρηματοδοτήσουν την προστασία τους αντιμετώπιζαν συνεχείς στοχευμένους ελέγχους έως ότου υποκύψουν στις απαιτήσεις των εκβιαστών. Και βέβαια, περιττό είναι να αναφερθούν λεπτομέρειες για τα όσα συμβαίνουν σε βασίλεια της παρανομίας όπως είναι η Μύκονος και τα άλλα νησιά τουριστικής αιχμής.

Γύρω από τη γενικευμένη αυτή διαφθορά, στην οποία πρωταγωνιστούν υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης, έχουν αναπτυχθεί και κυκλώματα ιδιωτών, σχετικών επαγγελμάτων με το εκάστοτε αντικείμενο, που συνήθως μεσολαβούν μεταξύ του ενδιαφερόμενου και της δημόσιας υπηρεσίας. Αυτοί οι ενδιαφερόμενοι ανήκουν σε δύο κυρίως κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει εκείνους που ούτε παράνομοι είναι, ούτε ζητούν να παραβιάσουν τους νόμους. Αυτοί είτε εκβιάζονται με στοχευμένους παράτυπους ελέγχους είτε παραπέμπονται από τον Αννα στον Καϊάφα για να διεκπεραιώσουν τρέχουσες νόμιμες υποθέσεις τους. Η δεύτερη, και ίσως μεγαλύτερη, κατηγορία περιλαμβάνει εκείνους που προστρέχουν στα κυκλώματα της διαφθοράς προκειμένου να διευθετήσουν παράνομες υποθέσεις τους. Αυτοί πληρώνουν και τα περισσότερα, ανάλογα με το μέγεθος της παρανομίας τους.

Είναι γνωστά σε όλους όλα αυτά. Υποτίθεται ότι έχει ψηφιστεί και νόμος εδώ και πάνω από τρία χρόνια για το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς, ο Νόμος 4915/24.03.2022. Ωστόσο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανενεργός, καθώς τα περισσότερα υπουργεία, με φωτεινή εξαίρεση αυτό της Προστασίας του Πολίτη επί των ημερών του Μ. Χρυσοχοΐδη, συγκρότησαν μεν κάποιες από τις προβλεπόμενες ομάδες εσωτερικού ελέγχου, οι οποίες όμως σε πολλές περιπτώσεις στελεχώθηκαν με έναν ή ακόμη και με κανέναν υπάλληλο. Δηλαδή για την πλειονότητα των δημοσίων υπηρεσιών, μεταξύ των οποίων και εκείνων όπου σημειώνονται τα πιο ακραία κρούσματα διαφθοράς, δεν υφίσταται στην πραγματικότητα σύστημα εσωτερικού ελέγχου. Και έτσι, καθώς λείπουν οι γάτοι, συνεχίζουν να χορεύουν τα ποντίκια.