Σταύρος Λυγερός

Οι ίδιοι είχαν μιλήσει αρκετά χρόνια πριν για το αναγκαίο σοκ που θα λειτουργούσε σαν καταλύτης για την επικράτηση των απόψεών τους. Μετά την τρομοκρατική επίθεση, η προεδρία Τζορτζ Μπους υπέκυψε πλήρως στην επιρροή των νεοσυντηρητικών και υιοθέτησε μία χονδροειδή ηγεμονική πολιτική ακόμα και έναντι των Ευρωπαίων. Υιοθέτησε ένα αυτοκρατορικό μοντέλο χειρισμού των διεθνών υποθέσεων.

Αυτό δεν φάνηκε στον πόλεμο του Αφγανιστάν, επειδή δεν προέκυψε διαφωνία. Ο σκοπός της εξάρθρωσης της Αλ Κάιντα ήταν πλήρως αποδεκτός όχι μόνο από τους Ευρωπαίους, αλλά και από το σύνολο σχεδόν της διεθνούς κοινότητας. Γι’ αυτό και η αντιτρομοκρατική συμμαχία ήταν τόσο ευρεία. Γι’ αυτό και ο πόλεμος για την ανατροπή του καθεστώτος των Ταλιμπάν πραγματοποιήθηκε με καθολική σχεδόν υποστήριξη.

Τα σημάδια της νέας μονομερούς στρατηγικής, όμως, υπήρχαν από τότε. Ενδεικτική ήταν η δήλωση του τότε προέδρου Mπους ενώπιον του Κογκρέσου ότι όποια χώρα δεν συνταχθεί με τις ΗΠΑ (δηλαδή με την πολιτική του) θα θεωρείται ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία! Δεν επρόκειτο απλώς και μόνο για μία φορτισμένη αντίδραση, που αντανακλούσε τη δικαιολογημένη επιδίωξη της τιμωρίας των τρομοκρατών. Ήταν και δείγμα γραφής του νέου ρόλου που η υπερδύναμη ανέθετε στον εαυτό της.

Σύμφωνα με τη νεοσυντηρητική στρατηγική, το διεθνές θεσμικό πλαίσιο, που είχε οικοδομηθεί μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ίσχυσε καθ’ όλη την περίοδο του διπολισμού, δεν αντιστοιχούσε στον συσχετισμό δυνάμεων, ο οποίος διαμορφώθηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Η προεδρία Μπους δεν επεδίωξε την επιβολή κάποιων νέων, πιο ευνοϊκών για τα αμερικανικά συμφέροντα διεθνών ρυθμίσεων.

Είχε πάψει να ενδιαφέρεται για την τήρηση των προσχημάτων ακόμα και εκεί που μπορούσε να το πράξει χωρίς κόστος για τα συμφέροντά της. Αρνιόταν να αποδεχθεί διεθνείς κανόνες σ’ όλα τα επίπεδα, ακόμα και εάν στη δεδομένη στιγμή εξυπηρετούσαν την πολιτική της. Η τάση της ήταν να έχει κάθε στιγμή τα χέρια της ελεύθερα για να κρίνει κάθε φορά κατά περίπτωση και χωρίς περιορισμούς.

Απόπειρα αποδόμησης του ΟΗΕ

Πάντα κατά τη νεοσυντηρητική στρατηγική, οι ΗΠΑ δεν είχαν ανάγκη διεθνές θεσμικό πλαίσιο για να ασκήσουν τον ηγεμονικό ρόλο τους. Η δύναμη επιβολής τους στηριζόταν στην πεποίθηση ότι, ως μοναδική στρατιωτική, οικονομική και κατ’ επέκταση πολιτική υπερδύναμη, μπορούσαν να επιβάλλουν τη θέλησή τους. Αυτό ακριβώς ήταν η ουσία του δόγματος Μπους. Παραχώρησαν στον εαυτό τους το δικαίωμα να αποφαίνονται κατά βούληση ότι ο άλφα ή ο βήτα παράγοντας συνιστά απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα και στη συνέχεια να του καταφέρουν προληπτικά μονομερή στρατιωτικά πλήγματα.

Λογική συνέχεια αυτής της αντίληψης ήταν ότι η προεδρία Μπους προσανατολίστηκε στην αποδόμηση του ΟΗΕ. Ειδικά του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο νομιμοποιεί πολιτικά τη λήψη μέτρων εναντίον κάποιας χώρας και κατά κάποιον τρόπο διαμορφώνει τη διεθνή νομιμότητα. Θεωρούσε ότι το δικαίωμα βέτο των πέντε μονίμων μελών αυτού του οργάνου ήταν εμπόδιο. Με άλλα λόγια, η Ουάσινγκτον είχε θέσει στόχο να απαλλαγεί από θεσμούς που μπορούσαν να περιορίζουν την επεμβατική πολιτική της. Έχοντας εμπιστοσύνη στη δύναμη επιβολής της, ήταν απρόθυμη να αναλάβει οποιεσδήποτε νομικές δεσμεύσεις. Προτιμούσε τη ρευστότητα, επειδή της επέτρεπε πλήρη ελευθερία κινήσεων.

Διαβάστε τη συνέχεια στο SLpress.gr