Στέφανος Τζανάκης

Τα διεθνή πρακτορεία μετέδωσαν τις δηλώσεις Πούτιν σε όλη την οικουμένη – η οποία ωστόσο έδειξε ότι έχει αρχίσει να συνηθίζει την Κόλαση: τι κι αν το είπε, τι κι αν δεν το είπε – η ζωή συνεχίστηκε σαν να μην είχε ανοίξει το στόμα του για κάτι τόσο φρικιαστικό ο πρόεδρος της Ρωσίας. Οι Ευρωπαίοι ασχολήθηκαν με την έρευνα για την διαπλοκή Κατάρ με ευρωβουλευτές, οι Αμερικανοί με τις εξελίξεις στα οικονομικά τους, οι Βραζιλιάνοι έκλαψαν για την ατυχία της εθνικής τους ομάδας με την Κροατία και οι Αργεντίνοι λυτρώθηκαν στο τέλος από τους Ολλανδούς.

Υπάρχει όμως μία μεγάλη διαφορά με το 1945: Όταν οι ΗΠΑ έριξαν τις ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία, δεν θα μπορούσε να υπάρξει ισοδύναμη απάντηση: καμία άλλη χώρα δεν εκείνη την εποχή καταφέρει να αναπτύξει την πυρηνική τεχνολογία – και ευτυχώς για την ανθρωπότητα δεν το είχε κατορθωσει ούτε η Γερμανία του Χίτλερ, πόσο μάλλον η Ιαπωνία. Σήμερα, ωστόσο, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.

Έχει υπολογιστεί ότι μόνον οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν την δυνατότητα να καταστρέψουν με πυρηνικά όπλα ολόκληρο τον πλανήτη, πάνω από μία φορά. Έχουν τη δυνατότητα να το πράξουν και δύο και τρεις φορές, όσο κι αν μία φορά θα ήταν αρκετή για την απόλυτη καταστροφή. Και το ερώτημα είναι, για πόσο ο Πούτιν θα μείνει στα λόγια; Και αν το διαπράξει, ποια θα είναι η απάντηση των Ηνωμένων Πολιτειών; Ελάχιστες αμφοβολίες υπάρχουν σχετικά με το τι θα έκαναν οι ΗΠΑ σε περίπτωση «προληπτικού χτυπήματος» από την πλευρά της Μόσχας. Και όλοι αντιλαμβάνονται που θα οδηγούσε μία τέτοια κλιμάκωση.

Σε πρώτη ανάγνωση, τα όσα είπε ο Πούτιν για τα πυρηνικά είναι εύκολα ερμηνεύσιμα: δεν του βγαίνει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενδεχομένως αρχίζει να έχει εσωτερικό πρόβλημα που δεν είναι απλό, οπότε αρχίζει να δείχνει όλο και πιο σκληρός, μπας και αρχίσει η Δύση να τον παίρνει λίγο πιο σοβαρά. Σε μία δεύτερη ανάγνωση, ωστόσο, τα πράγματα δυσκολεύουν. Κι αν το πατήσει το κουμπί; Ποιος μπορεί να μπει στη θέση του ηγέτη μίας πυρηνικής υπερδύναμης και να πει ελαφρά τη καρδία ότι απλώς κάνει επικοινωνιακά παιχνίδια καθισμένος πάνω σε ένα διηπειρωτικό πύραυλο;

Το ερώτημα είναι τι μπορεί να γίνει, ώστε να αλλάξει η κατάσταση – για να μην συνηθίσουμε την Κόλαση και απλώς περιμένουμε κάποια στιγμή να σκάσει ο ουρανός πάνω από τα κεφάλια μας. Από την στιγμή που η πυρηνική υπερδύναμη έπαψε να είναι μία, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Είναι προφανές ότι ένας πυρηνικός παγκόσμιος πόλεμος δεν θα έχει νικητές, επειδή στο τέλος δεν θα υπάρχει κανείς για να πανηγυρίσει τη νίκη του ή να κλάψει τους νεκρούς του.

Η μόνη λύση είναι η συνεννόηση, πάνω στα όσα είπε ο πρόεδρος Μακρόν και έσπευσαν σχεδόν οι πάντες να λοιδωρήσουν: Η παρτίδα της ανθρωπότητας δεν κερδίζεται, ούτε χάνεται στην Ουκρανία – χρειάζεται μία γενικότερη συμφωνία, που θα φτιάξει μία νέα συνθήκη ασφάλειας για ολόκληρο τον πλανήτη. Τίποτα λιγότερο...