Στέφανος Τζανάκης

Πριν από την φωτιά ακόμα, κάποιοι είχαν μπει μέσα, πήραν την καμπάνα της εκκλησίας και ό,τι μπρούτζινο υπήρχε στα μνήματα. Μετά την καταστροφή, πήραν και τη μεγάλη συρόμενη πόρτα. Ακόμα τους ψάχνουν…

Δεν είναι κάτι που συνέβη μόνον εκεί – πάμπολλοι δρόμοι έχουν μείνει χωρίς σχάρες για τα όμβρια, σε πολλά πεζοδρόμια τα καπάκια με τις παροχές της ΕΥΔΑΠ λείπουν. Και τώρα, με αφορμή την εθνική τραγωδία κοντά στα Τέμπη, θυμήθηκαμε όλοι την λεηλασία στο σιδηροδρομικό δίκτυο, που όπως αποδεινύεται ήταν η αιτία της κατάρρευσης των πρώιμων συστημάτων τηλεδιοίκησης των τρένων.

Είναι προφανές πως όσο προσωπικό κι αν διαθέτει ένας δημόσιος Οργανισμός, όπως είναι ο ΟΣΕ, δεν θα μπορούσε να φυλάσσει 24 ώρες το 24ωρο ένα δίκτυο 500 χιλιομέτρων, όπως της γραμμής Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Σωστό – θα μπορούσε ωστόσο να στήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο καμερών σε σημεία που δεν είναι εύκολο να «εξουδετερωθούν» και να επιτηρεί το δίκτυό του, σε συνδυασμό με όποιες περιπολίες μπορεί να πραγματοποιεί.

Από κει και πέρα, το σύνθημα είναι «ακολουθήστε τον χαλκό»: Πόσοι είναι οι αποδέκτες των κλοπιμαίων; Δεν πρόκειται για πίνακες μεγάλης αξίας, ώστε να ψάχνει κανείς ψύλλους στ’ άχυρα των κλεπταποδόχων. Πρόκειται για υλικά που απευθύνονται σε σκραπατζήδικα και σε χυτήρια. Είναι τόσο δύσκολο να προβλεφθεί ότι αυτές οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να εκδίδουν τιμολόγια για τις αγορές τους; Είναι αδύνατο να υπάρξει μία επιτήρηση κάποιων μηνών ή έστω κάποιων ημερών ώστε να συλλαμβάνονται επ’ αυτοφόρω οι κακοποιοί του χαλκού;

Το πρόβλημα είναι χρόνιο – αλλά η λύση του μπορεί να είναι πολύ γρήγορη, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση. Ακούγεται κλισέ, αλλά όσο δεν αποφασίζει η Πολιτεία ότι πρέπει η κοινωνία να απαλλαγεί από αυτές τις συμμορίες, αν δεν γίνει πιο αυστηρός ακόμα και ο νόμος για αυτού του είδους τις κλοπές, τόσο αυτή η κατάσταση θα διαιωνίζεται - και θα έχει το δικό της μερίδιο σε προσωπικές ή μεγάλες τραγωδίες.

Κινδυνεύει ή δεν κινδυνεύει ένας μοτοσυκλετιστής τη νύχτα όταν λείπει ένα καπάκι από τον δρόμο; Κινδυνεύει ή δεν κινδυνεύει ένας άνθρωπος που περπατά στο σκοτάδι, όταν έχουν αφαιρεθεί τα καπάκια της ΕΥΔΑΠ; Τι ρόλο έπαιξε η «μαφία του χαλκού» στην τραγωδία των Τεμπών; Ενδεχομένως και πρωταγωνιστικό – αν δεν είχαν καταρρεύσει τα παλιά συστήματα τηλεδιοίκησης, ίσως να υπήρχε κάποια ασφαλιστική δικλείδα για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το λάθος του σταθμάρχη.

Είναι εύκολο σε τέτοιες περιπτώσεις να καταγγέλλει κανείς τα μεγάλα συμφέροντα – που υπάρχουν – και να κλείνει τα μάτια στο αυτονόητο: τα συμφέροντα θα την κάνουν τη δουλειά – μπορεί να κοστίσει παραπάνω, μπορεί οι «ριγμένοι» να κωλυσιεργήσουν με προσφυγές στη Δικαιοσύνη, αλλά στο τέλος το έργο θα γίνει και οι άνθρωποι δεν θα κινδυνεύουν στα ταξίδια με το τρένο.

Πίσω από τις μεγάλες τραγωδίες, υπάρχουν συνήθως αλυσίδες λαθών. Τις περισσότερες φορές, τα λάθη είναι ανθρώπινα – αλλά και τις κλοπές των υλικών, άνθρωποι τις κάνουν. Γιατί δεν προβλέπεται στο νόμο ότι η αρπαγή του χαλκού από δημόσιες υποδομές είναι προπαρασκευή μαζικού εγκλήματος; Η δουλειά της επιτροπής που ανέλαβε τη διερεύνηση των αιτίων της φονικής σύγκρουσης δεν πρέπει να μείνει στα ανθρώπινα λάθη και τις δημόσιες παραλείψεις – αλλά και να βάλει στο τραπέζι την αντιμετώπιση των συμμοριών.