Τάσος Καραμήτσος

Καταρχάς, να ξεκινήσουμε με την παραδοχή ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί χώρα στον κόσμο όπου δεν επιτρέπονται τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, από τη Δύση μέχρι την Ανατολή, ακόμα και στα κομμουνιστικά καθεστώτα της Κίνας και του Βιετνάμ. Παίζει να είμαστε οι τελευταίοι που δεν επιτρέπουμε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εστω και ως ακραίο παράδειγμα που έφερε στη Βουλή ο αρμόδιος υπουργός Πιερρακάκης, ιδιωτικό πανεπιστήμιο υφίσταται ακόμα και στη Βόρειο Κορέα του Κιμ.

Και στην Ελλάδα η Πάντειος, η Ανωτάτη Εμπορική, η Βιομηχανική Πειραιώς ξεκίνησαν με βάση τις προβλέψεις του Συντάγματος του 1911 με ιδιωτικές χορηγίες, το 1952 όμως η δεξιά κυβέρνηση πέρασε μια διάταξη με την οποία μόνο δημόσιοι υπάλληλοι καθηγητές μπορούσαν να διδάξουν ώστε να αποφύγει την πιθανότητα «να διδάσκουν κομμουνιστές στα ΑΕΙ». Η χούντα ήταν αυτή που κατέληξε σε πλήρη απαγόρευση καθιστώντας τα πανεπιστήμια ΝΠΔΔ. Κάτι φυσικά που επικύρωσε και η Δημοκρατία το 1974, αλλά για λόγους κρατισμού και όχι εθνικοφροσύνης.

Ας πάμε όμως στη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα όπου λειτουργούν 33 ιδιωτικά κολέγια που παρέχουν πτυχία τα οποία ουσιαστικά -όχι όμως και ακαδημαϊκά- αναγνωρίζονται παντού ακόμα και από το Ελληνικό Δημόσιο όταν πρόκειται να προσληφθείς σε αυτό. Αν λοιπόν κάποιος έχει τελειώσει ένα ιδιωτικό κολέγιο, το Δημόσιο (ΑΣΕΠ) το αναγνωρίζει αλλά με βαθμολογία το 5 με άριστα το 10! Ας σημειωθεί ότι παγκοσμίως τα πτυχία αυτά αναγνωρίζονται φυσικά με ό,τι βαθμό έχει πάρει ο καθένας. Γελοιότητες δηλαδή με άλλα λόγια, αφού έτσι στον βρόντο το Δημόσιο σε... βαθμολογεί. Πάντως, σημειώστε ότι το πρόβλημα της αναγνώρισης έστω και σήμερα είναι συμβολικό και όχι ουσιαστικό, η ελεύθερη αγορά καθορίζει τις θέσεις εργασίας με βάση τις ανάγκες της.

Αντιθέτως, μπορεί τα κολέγια αυτά σήμερα έτσι όπως είναι το καθεστώς στην Ελλάδα να λειτουργούν και να δίνουν πτυχία, αλλά επί της ουσίας δεν υφίστανται κανέναν ουσιώδη έλεγχο από την Πολιτεία αφού θεωρητικά αυτή τα αγνοεί, δεν τα λαμβάνει υπ’ όψιν της ως ΑΕΙ. Αλλά και... λίγο τα λαμβάνει, άλλ’ αντ’ άλλων δηλαδή με απλά λόγια.

Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια λοιπόν που δεν επιτρέπονται στην Ελλάδα -γιατί όμως άραγε επιτρέπονται τα δημοτικά σχολεία, τα γυμνάσια και τα λύκεια;- είναι ένας παλαιότατος ισχυρός θεσμός τουλάχιστον στη Δύση, σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο.

Σε μερικές χώρες έχουν μεγάλη επιτυχία, σε άλλες λιγότερη, αλλά η επιλογή υπάρχει. Στη «δική μας» Κύπρο σπουδάζουν χιλιάδες φοιτητές, εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι ξένοι. Εξ αυτών οι 18.000 είναι Ελληνες φοιτητές. Και η ιδιωτική εκπαίδευση προσφέρει 6,5 μονάδες του ΑΕΠ της κυπριακής οικονομίας, αίγλη και εκτίμηση στη χώρα. Και εκεί, όπως και σε όλο τον κόσμο, στα πιο προηγμένα εκπαιδευτικά συστήματα υπάρχουν καλά, μέτρια και έστω πολύ μέτρια ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ακόμα και στις ΗΠΑ.

Αυτά τα κρίνει και τα «ορίζει» η αγορά, στις δουλειές, στις εταιρείες όταν προσλαμβάνουν νέους εργαζομένους ξέρουν να αναγνωρίζουν ποιος είναι καλός με βάση τα ακαδημαϊκά του προσόντα και ποιος όχι.

Η Ελλάδα τώρα, έστω και καθυστερημένα, κάνει το βήμα της αναγνώρισης των ιδιωτικών πανεπιστημίων επιλέγοντας όρους και προϋποθέσεις από το πιο «αυστηρό μοντέλο» της Ευρώπης, που είναι το γερμανικό. Ή περίπου αυτό με προσθήκες και παραλλαγές.

Θα είναι ένα ακόμα λάθος του πολιτικού συστήματος να μην «το συζητήσει» από κοινού με όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα για να καταλήξουν στον καλύτερο δυνατό νόμο, αποδεκτό απ’ όλους. Και αναφέρομαι κυρίως στα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και στις συντεχνίες των καθηγητών των ΑΕΙ που δεν φαίνεται να το βλέπουν με ανοιχτούς ορίζοντες. Θα είναι κρίμα...