Τζένη Αγιανδρίτη

Βασικά πρώτα τους ακούω και μετά τους βλέπω. Πιτσιρικάδες πέντε-πέντε, με τη μουσική στη τσίτα, να διασχίζουν τους δρόμους των προαστίων σαν πεινασμένες αγέλες που βγήκαν παγανιά για λίγα κόκαλα προσοχής από τους βολεμένους ένοικους που, όπως κι εγώ, βγαίνουν στις βεράντες τους να παρακολουθήσουν το θέαμα από τα νέα «φρούτα» της πόλης που κάνουν το κομμάτι τους.

Ακούνε τραπ φυσικά, μια μετεξέλιξη ας πούμε της ραπ μουσικής που ειδικά τη τελευταία δεκαετία κάνει μεγάλο σουξέ διεθνώς, φυσικά και στην Ελλάδα, οι τράπερ είναι οι νέοι λαϊκοί ήρωες της mainstream dance σκηνής, με επιτηδευμένα ακραία θεματολογία με βασικούς άξονες, χρήμα, όπλα, ναρκωτικά, βίλες, κότερα, αμαξάρες και μπουλούκια ημίγυμνων νεαρών γυναικών που δειγματίζουν τη σάρκα-πραμάτεια τους στον πρώτο μερακλή πελάτη που βγήκε για ψώνια στην κρεαταγορά φορτωμένος με χρυσές αλυσίδες και μάτσο τα δολάρια.

Αρκεί να δει κάποιος ένα βιντεοκλίπ κάποιου δημοφιλούς τράπερ και θα καταλάβει πώς κινείται όλη η φάση, αλλά αφορμή αυτού του κειμένου δεν είναι να αναλύσει την καλλιτεχνική αξία της μουσικής τραπ ούτε να σηκώσει το δάχτυλο του αφορισμού για το μήνυμα που κυοφορείται μέσα από τη στιχουργική της. Πολύ περισσότερο να φρικιάσει με τα ακούσματα της νεολαίας σήμερα, με τα «πρότυπα που πλασάρουν στα παιδιά μας» και με «τα σκουπίδια που τα ταΐζουν».

Αφορμή λοιπόν για την αναφορά στην τραπ σκηνή είναι φυσικά ο βίαιος θάνατος ενός δημοφιλούς στη χώρα μας εκπροσώπου της, του Mad Clip, που ακριβώς επειδή συνέπεσε με την απώλεια μιας μεγάλης προσωπικότητας, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, έγινε αντικείμενο άκυρων συγκρίσεων με άκυρη εκ των πραγμάτων επιχειρηματολογία, δεδομένου ότι η απώλεια ενός ανθρώπου είναι από μόνη της μοναδική, δεν μπαίνει σε καντάρια τού ποιος αξίζει να αναφερθεί και να θρηνηθεί και ποιος όχι.

Είναι, όμως, τουλάχιστον εντυπωσιακό πώς οι απώλειες δύο εντελώς διαφορετικών τύπου, ύφους και καλλιτεχνικής βαρύτητας ανθρώπων έγιναν αντικείμενο σφοδρής διαλεκτικής στα social media, με λυσσαλέες αντιπαραθέσεις και ειρωνικά έως δηλητηριώδη σχόλια για τα μουσικά είδωλα της σημερινής γενιάς που άκουσον-άκουσον διασκεδάζει με τραπ ρυθμούς (η λέξη σημαίνει παγίδα στα ελληνικά) και ως εκ τούτου μπολιάζεται με αγοραία όνειρα, σεξιστικές νοοτροπίες, κενότητα στόχων, παραβατικότητα και βία με ένα και μόνο κίνητρο ζωής: το χρήμα.

Η μουσική που ξεκίνησε από τα γκέτο του φτωχού αμερικανικού Νότου, τις υποβαθμισμένες και άθλιες συνοικίες με το εμπόριο ναρκωτικών και την πορνεία να είναι η μόνη επιλογή επιβίωσης και συγχρόνως παγίδα σε έναν τρόπο ζωής καταδικασμένο στην εγκληματικότητα, στα ναρκωτικά και στον θάνατο έγινε στην πορεία μια περίπου παγκοσμιοποιημένη γλώσσα των ανά τον κόσμο καταπιεσμένων, η οποία, παρά το φαντεζί περιτύλιγμα, χρησίμευσε ως μέσο αντίδρασης στα ισχυρά κατεστημένα.

Μέχρι που έγινε τόσο mainstream ώστε να ακούγεται εξίσου από πιτσιρικάδες της εργατικής τάξης των πόλεων μέχρι πάμπλουτους γόνους δυναστειών που δεν έχουν κανένα λόγο να φωνάζουν ότι θέλουν κότερα - έχουν ήδη έναν στόλο από τα γεννοφάσκια τους.

Για να το θέσουμε πιο απλά, σήμερα κάποιοι στα 16 και στα 20 ακούνε τραπ, κάποτε αυτοί που σήμερα τους κράζουν χτυπιόντουσαν με heavy metal και πανκ μπαίνοντας στο στόχαστρο των μεγαλύτερων και αύριο ίσως να τη βρίσκουν με τα κλικ των κινητών ή ποιος ξέρει τι και πάει λέγοντας.

Στην τελική η κακόγουστη αισθητική των βιντεοκλίπ της ραπ/τραπ/χιπ χοπ -όπως θέλετε πείτε το- και η κενότητα των στίχων τους σε τι ακριβώς διαφέρει από την καθεστηκυία τάξη της μπουζουκοσκηνής που, ΟΚ, μπορεί να μην έχει αναφορές σε όπλα και ουσίες και βρισιές, αλλά η όλη περιρρέουσα κουλτούρα και θεματολογία δεν είναι δα και πρώτης γραμμής - τουναντίον.

Στο διά ταύτα: κινδύνευσε ποτέ κάποια κοινωνία από ένα μουσικό ρεύμα όσο εξτρίμ και αν ήταν, ώστε τώρα να αποτελεί απειλή; Αν σήμερα οι νέοι ακούνε σκουπίδια, όπως λένε οι επικριτές τους, είναι εχθροί της κοινωνίας ή μήπως καθρέφτης της; Και τι είναι πιο νοσηρό ή αντιαισθητικό έστω; Να βάζει μια πιτσιρίκα μαύρα φαρδιά ρούχα και να περιδιαβαίνει τους δρόμους ακούγοντας ραπ ή να στολίζεται σαν μικρομέγαλο με ρούχα στο μέγεθος της κούκλας της για να συνοδεύσει τον πρώτο «έχοντα» στο πρώτο τραπέζι πίστα λικνιζόμενη με καψουροτράγουδα και θαμμένη σε μαραμένα γαρίφαλα;

Για την αποφυγή κάθε παρεξήγησης με αφήνει παντελώς αδιάφορη και το ένα είδος και το άλλο. Απλά θυμάμαι κάποτε, περίπου στα 16 μου, να ακούω κάποια αιρετικά τραγούδια του Τζίμη Πανούση και τη μάνα μου να τρέχει να κλείνει τις μπαλκονόπορτες για να μην ακούει η γειτονιά τις βρισιές από τους στίχους. Αργότερα βέβαια γελούσε και εκείνη με τον Τζιμάρα, της πήρε καιρό για να πιάσει το νόημα, έγινε και το χιούμορ του πια πιο mainstream, μεγαλώσαμε όλοι.

Όπως θα μεγαλώσουν και οι σημερινοί τράπερ και ποιος ξέρει, αύριο μπορεί κι εκείνοι να λένε τα ίδια στα παιδιά τους, γι’ αυτά που ακούνε, για την έλλειψη αξιών κτλ. Το θέμα είναι αν αναρωτιέται κάποιος μαινόμενος γονέας γι’ αυτά που τα παιδιά τους ζούνε και ακούνε μέσα στο σπίτι τους όταν κλείνουν οι πόρτες.

Και αυτά δεν έχουν να κάνουν δυστυχώς με τη μουσική, αλλά με το δικό τους αξιακό σύστημα που κινείται μεταξύ συμβιβασμών και συμφέροντος, πάντα με οικονομικά κίνητρα, πάντα με προσχήματα και δηθενιές, πάντα με το «πρώτα απ’ όλα το τομάρι σου». Γονείς και παιδιά οπαδοί της τραπ σκηνής, όλοι στη στέρηση, στην παγίδα της εύκολης «κονόμας», ακόμα και αν βάζουμε Μπαχ για να ξυπνήσουμε.