Βασίλης Οικονομίδης

Οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) με την καινοτόμο ανάπτυξη της Γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης (Generative AI) έχουν αναπόδραστα προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στον κλάδο του νομικού επαγγέλματος. Αυτή η μορφή Τεχνητής Νοημοσύνης αφορά ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης το οποίο έχει τη δυνατότητα να παράγει νέο λεκτικό, οπτικό ή ακουστικό περιεχόμενο βασιζόμενο σε προηγούμενα δεδομένα.

Παρά τις προκλήσεις που εγείρει η χρήση του, η ένταξη αυτού του μοντέλου Τεχνητής Νοημοσύνης στον χώρο της παροχής νομικών υπηρεσιών είναι καίριας σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας των εν λόγω υπηρεσιών από επαγγελματίες νομικούς και της απόδοσης δικαιοσύνης σε ένα μάλλον απαρχαιωμένο πλέον δικαστικό σύστημα.

Ειδικά στο πεδίο της άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος, η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελεί πρωτεύον εργαλείο για την αύξηση της παραγωγικότητας των νομικών επαγγελματιών, κυρίως λόγω εξοικονόμησης χρόνου και περιορισμού ενασχόλησης με ήσσονος σημασίας νομικά ζητήματα ή και διοικητικά καθήκοντα. Συγκεκριμένα, τα σύγχρονα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης παρέχουν τη δυνατότητα διεξαγωγής νομικής έρευνας μέσα από εκτενείς βάσεις δεδομένων νομοθεσίας, νομολογίας και νομικών κειμένων μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα επιταχύνοντας αποτελεσματικά τη νομική έρευνα και βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα αυτής, ενδεικτικά μέσω του εντοπισμού δεδικασμένου επί ενός νομικού ζητήματος ή και συναφών δικαστικών αποφάσεων επί μιας εκκρεμούς δικαστικής υπόθεσης. Ταυτόχρονα, μία από τις καινοτομίες της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι και η αυτόματη σύνταξη πρωτότυπων συμβατικών νομικών κειμένων, ακόμη και δικογράφων, καθώς και η αυτοματοποιημένη επεξεργασία και διόρθωση αυτών, με αποτέλεσμα τη μείωση του χρόνου που απαιτείται για τη σύνταξη και επισκόπησή τους.

Ηδη πληθώρα δικηγορικών και συμβουλευτικών εταιρειών ανά τον κόσμο έχουν επενδύσει στην υιοθέτηση και χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης, με σκοπό τη βελτίωση της παροχής των υπηρεσιών τους, όπως ενδεικτικά το Lexis+ AI, το Harvey AI και το CoCounsel AI.

Παράλληλα, μία από τις δυνατότητες που προσφέρει πλέον η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι και η λεγόμενη «προγνωστική ανάλυση», η οποία συνίσταται στη δυνατότητα ενός αλγόριθμου ΑΙ να αναλύει ιστορικά δεδομένα δικαστικών υποθέσεων με σκοπό την πρόβλεψη ενός πιθανού αποτελέσματος δικαστικής διαμάχης. Κάτι τέτοιο επιτρέπει τη στάθμιση συμφερόντων πριν από την «άσκοπη» και ταυτόχρονα δαπανηρή σε βάρος του εντολέα προσφυγή στα δικαστήρια, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του όγκου των ήδη συσσωρευμένων υποθέσεων ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων.

) Ηα

Οσον αφορά τη λειτουργία του δικαστικού συστήματος, τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν αποτελεσματικά να μειώσουν τη σημαντική καθυστέρηση στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων παρέχοντας δεδομένα σχετικά με τον όγκο των εκκρεμών υποθέσεων καθώς και τον εκτιμώμενο χρόνο έκδοσης αποφάσεων επιτρέποντας έτσι την κατάλληλη διαχείριση του φόρτου εργασίας και την αποτελεσματικότερη διοικητική λειτουργία των δικαστηρίων.

Σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να υποκαταστήσει ένα σημαντικό μέρος των εργασιών ενός νομικού παρέχοντας στην πραγματικότητα τη δυνατότητα πλήρους αναδιαμόρφωσης του κλάδου. Η υιοθέτησή της θα επιτρέψει στους επαγγελματίες νομικούς να επικεντρωθούν σε τεχνικές διαπραγμάτευσης και την ανάπτυξη στρατηγικής σε νομικές υποθέσεις υψηλών απαιτήσεων και προδιαγραφών, ενώ θα τους παράσχει επιπλέον τη δυνατότητα να επενδύσουν στην ενίσχυση των σχέσεων με τους πελάτες τους και τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών τους. Εξάλλου, η ανθρώπινη παρέμβαση θα είναι σε κάθε περίπτωση αναγκαία προκειμένου να εξασφαλίζονται η ακρίβεια και η εγκυρότητα των δεδομένων που παράγονται από τις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Ωστόσο, παρά τον κρίσιμο ρόλο της στον μετασχηματισμό του νομικού κλάδου, η Τεχνητή Νοημοσύνη εγείρει εύλογους προβληματισμούς ιδίως αναφορικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, την προστασία προσωπικών δεδομένων, τη διαφάνεια και την πιθανή δημιουργία διακρίσεων (αλγοριθμική προκατάληψη). Γι’ αυτόν τον λόγο πρωτεύων στόχος πρέπει να είναι η εξισορρόπηση των πιθανών κινδύνων από τη χρήση της με τα αδιαμφισβήτητα οφέλη της, μέσω της υιοθέτησης ενός αποτελεσματικού νομικού πλαισίου που θα μπορεί να διασφαλίσει την ορθή χρήση και ωφέλιμη λειτουργία της.


* Ο Βασίλης Οικονομίδης είναι δικηγόρος, διευθύνων εταίρος της Β.Δ. Οικονομίδης και Συνεργάτες (VDI Law Firm)

** Η Ελπίδα Καζαντζίδου είναι δικηγόρος, συνεργάτις της Β.Δ. Οικονομίδης και Συνεργάτες (VDI Law Firm)