Χρ. Ι. Στεφανάδης

Ο Ηράκλειτος είναι γνωστός για την ιδέα της συνεχούς αλλαγής που νομοτελειακά διέπει το σύμπαν. Πίστευε στο ότι ο κόσμος δημιουργείται από τη «φωτιά», την αντίθεση και τον πόλεμο μεταξύ των αντιθέτων. Και πίστευε ότι από τα αντίθετα γεννιέται η ωραιότερη αρμονία.

Μεταξύ άλλων είχε πει : «Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους».
(Ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων, ο βασιλεύς πάντων, και άλλους κατέστησε θεούς και άλλους ανθρώπους, άλλους έκανε δούλους κι άλλους ελεύθερους)…

Ο μεγάλος αυτός Έλληνας φιλόσοφος, σε μια εποχή που η επιστημονική έρευνα και η ιχνηλάτηση της ανθρώπινης ψυχής , θεωρούσε τον πόλεμο συνυφασμένο με την ανθρώπινη φύση και αναγκαίο καλό και κακό…

Σήμερα όμως, με τις τεράστιες προόδους της ψυχολογίας και των νευροεπιστημών, ερμηνεύουμε τον πόλεμο μεταξύ ομάδων του ανθρώπινου είδους , αλλά και μεταξύ των άλλων πρωτευόντων και γενικότερα έμβιων όντων, ως αποτέλεσμα βασικών ενστίκτων που μας επέτρεψαν να επιβιώσουμε στον πλανήτη μας.

Η επιστημονική έρευνα και η εφαρμοσμένη επιστημονική γνώση , μπορεί σήμερα να ερμηνεύσει σε μεγάλο βαθμό την ροπή των ανθρώπων σε πολέμους . Και το πλέον εντυπωσιακό είναι, ότι γίνονται προσπάθειες ελέγχου της ανθρώπινης συμπεριφοράς προς αυτή την κατεύθυνση. Δηλαδή, του παρεμβατικού ελέγχου της επιθετικότητας με νευροφυσιολογικές μεθόδους και συγκεκριμένα με εμφύτευση μικροτσίπ σε ορισμένες περιοχές του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Σημειώνεται πως τέτοια εμφυτεύματα χρησιμοποιούνται ήδη ευρέως για την παρακολούθηση και καταγραφή βιολογικών σημάτων και στην αντιμετώπιση ασθενειών.

Αλλά αυτό που προκαλεί επιφυλάξεις, είναι το γεγονός ότι πολλές από αυτού του είδους τις ερευνητικές προσπάθειες, χρηματοδοτούνται από υπηρεσίες που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με στρατιωτικές δομές , κυρίως των ισχυρότερων χωρών του πλανήτη…

Δηλαδή, το ερώτημα είναι, μήπως τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας σε αυτό τον τομέα, τελικά χρησιμοποιηθούν , όχι για το καλό της υγείας των ανθρώπων, αλλά για τον έλεγχο της συμπεριφοράς τους , με αποτέλεσμα την πλέον οργανωμένη επιθετικότητα και τελικό αποτέλεσμα την ενίσχυση μιας πολεμικής μηχανής;....

Από την άλλη πλευρά όμως, θα πρέπει να σημειωθεί, ότι κατά την διάρκεια πολεμικών συγκρούσεων, ιστορικά έχουν επιταχυνθεί πρόοδοι στην ιατρική επιστήμη. Ένα παράδειγμα είναι η επινόηση της αποκατάστασης καταγμάτων με την μέθοδο της ενδομυελικής ήλωσης : Κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, ένας Γερμανός γιατρός, ο Γκέρχαρντ Κούνσερ (Gerhard Kuntscher) που θεωρείται ο θεμελιωτής της ενδομυελικής ήλωσης, σε ηλικία 40 ετών, δημοσίευσε τις βασικές αρχές της τεχνικής αυτής το 1939.

Κατά την διάρκεια όμως του 2ου παγκοσμίου πολέμου, ο Γερμανικός στρατός χρησιμοποίησε ευρέως αυτή την τεχνική καθιερώνοντας την, αφού σε λίγες εβδομάδες αντί για πολλούς μήνες, οι στρατιώτες με κατάγματα των μηριαίων οστών, επανερχόταν στο πεδίο της μάχης….Αυτό είναι ένα παράδειγμα που ο πόλεμος επιτάχυνε τις ιατρικές εξελίξεις σε όφελος της ανθρωπότητας.

Υπάρχουν όμως και πολλά παραδείγματα, που η επιστήμη χρησιμοποιήθηκε από τους κρατούντες , όχι για το καλό του ανθρώπου, αλλά για την ενίσχυση των πολεμικών καταστροφικών δυνατοτήτων του. Παράδειγμα είναι η κατασκευή της ατομικής βόμβας και τα μέσα του βιολογικού και του χημικού πολέμου.

Σχετικά με την εξέλιξη της ατομικής βόμβας, ακόμα και η μεγαλοφυία του Αλμπερτ Αϊνστάιν εγκλωβίσθηκε σε πολεμικούς σκοπούς… Ο μέγιστος αυτός επιστήμονας, σε επιστολή στον πρόεδρο Ρούσβελτ , παρότρυνε τον Αμερικανό πρόεδρο να αρχίσει το πρόγραμμα κατασκευής του νέου αυτού υπερόπλου.

Μετά όμως από τα απίστευτα καταστροφικά αποτελέσματα της νέας βόμβας στην Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, ο Αϊνστάιν κατάλαβε το “ λάθος “ του και έγραψε προς τους μαθητές των σχολείων της Ιαπωνίας : “ Σε παλαιότερες εποχές, τα έθνη ζούσαν με αμοιβαία άγνοια και στην πραγματικότητα το ένα μισούσε το άλλο. Το πνεύμα της αδελφικής συνεννόησης μεταξύ τους ας κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Με αυτή την πίστη, εγώ ένα γέρος άνθρωπος, χαιρετώ εσάς Ιάπωνες μαθητές από μακριά και ελπίζω η γενιά σας κάποτε θα κατανοήσει την δική μου την ντροπή… “ … Σήμερα, ο Ρώσος πρόεδρος, όπως άλλωστε και άλλοι πρόεδροι ισχυρών κρατών του πλανήτη κατά το παρελθόν, επισείει την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων. Των πλέον καταστροφικών όπλων που διαθέτει η χώρα του , μέσα από ένα τεράστιο οπλοστάσιο σύγχρονων “ έξυπνων” οπλικών συστημάτων, που αποτελούν όλα αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνάς …
…Έως ότου η επιστήμη πάψει να χρησιμοποιείται από την πολεμική βιομηχανία και την επιθετική πολιτική, έως ότου η επιστήμη κατορθώσει να ελέγξει και να τροποποιήσει την ανθρώπινη επιθετικότητα που οδηγεί σε καταστροφικούς πολέμους, ας πρυτανεύσει η ρήση του Αλμπερτ Αϊνστάιν : “….Το πνεύμα της αδελφικής συνεννόησης μεταξύ τους (των λαών) ας κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος….”


*Ο Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Είναι καθηγητής Καρδιολογίας