Χρ. Ι. Στεφανάδης

Με την εξέλιξη των κοινωνιών και κατ’ επέκτασή των αναγκών τους για ανώτερη εκπαίδευση, αναγκών που προέκυψαν από την εκβιομηχάνιση, τη βιομηχανική επανάσταση και την εξέλιξη της τεχνολογίας, άρχισαν να δημιουργούνται και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Το 1936 στη Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών, ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, το πρώτο ιδιωτικό ανώτατο ίδρυμα στις ΗΠΑ. Έκτοτε, σταδιακά ιδρύονται πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια. Τα Πανεπιστήμια αυτά λειτουργούσαν και λειτουργούν παράλληλα με τα δημόσια, σε ένα περιβάλλον υγειούς ανταγωνισμού.

Στην εποχή μας, ο ανταγωνισμός αυτός αποτυπώνεται με μετρήσιμους δείκτες απόδοσης, όπου φαίνεται η προοδευτική, αντικειμενική βελτίωση των δημόσιων πανεπιστημίων. Οι δείκτες αυτοί αφορούν στην έρευνα, στην εκπαίδευση, στην διείσδυση στις αγορές και σε άλλες παραμέτρους.

Οι αυξανόμενες ανάγκες για πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία που αποτελεί δικαίωμα των πολιτών δημιούργησαν, παράλληλα, την ανάγκη ίδρυσης περισσότερων ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα οποία παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευελιξία στην εδραίωση και την οργάνωση τους σε σχέση με τα δημόσια.

Σε όλες τις χώρες του δυτικού κόσμου λειτουργούν ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Εξαίρεση αποτελούσε και αποτελεί η χώρα μας, όπου για διάφορους λόγους δεν επιτρέπεται μέχρι σήμερα η δημιουργία τους. Αυτή μάλιστα η απαγόρευση αποτυπώνεται και στο Ελληνικό Σύνταγμα του 1975.

Η προσπάθεια αλλαγής και εκσυγχρονισμού της συνταγματικής απαγόρευσης προσέκρουσε με αίολα επιχειρήματα και απόψεις σε συντεχνιακές και πολιτικές σκοπιμότητες.

Έτσι φτάσαμε στο σημείο, στη χώρα που δημιουργήθηκαν ελεύθεροι άνθρωποι, διδάσκοντας την κριτική σκέψη, στη χώρα του Σωκράτη, του Αριστοτέλη και του Πυθαγόρα, η ανώτατη εκπαίδευση να ελέγχεται μόνο από το κράτος και από γραφειοκρατικούς και «αγκυλωτικούς», πολλές φορές, μηχανισμούς.

Πρόσφατα, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εισηγείται και σχεδιάζει τη δημιουργία ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας, παρακάμπτοντας νόμιμα τις συνταγματικές απαγορεύσεις και βασιζόμενη στο κοινοτικό δίκαιο.

Αυτό, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί μία ιστορική απόφαση που αφορά όχι μόνο στο μέλλον της ανώτατης παιδείας αλλά στο μέλλον της νέας γενιάς.

Σε αυτή την ιστορική απόφαση, όπως και παλαιότερα στις προσπάθειες αναθεώρησης του αναχρονιστικού Άρθρου 16 του Συντάγματος της Ελλάδος, που δημιούργησε φραγμούς στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα περισσότερα κόμματα της Αντιπολίτευσης αντιδρούν.

Τα επιχειρήματα που προβάλλουν είναι σαθρά και δεν εδράζονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, της εποχής και των ανθρώπων.

Επιχειρήματα που δεν μπορούν να απαντήσουν πειστικά στο μείζον ερώτημα γιατί όλες οι χώρες επιτρέπουν την ιδιωτική, ανώτατη εκπαίδευση.

Προβάλλουν το επιχείρημα ότι από αυτή την εξέλιξη θα προκύψει η υποβάθμιση των δημοσίων πανεπιστημίων.

Αυτό όμως δεν ευσταθεί γιατί, όπως ανέφερα στην αρχή, όχι μόνο δε θα προκύψει υποβάθμιση αλλά μέσω του υγειούς ανταγωνισμού θα προκύψει αναβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων, όπως συνέβη άλλωστε σε άλλες χώρες.

Αυτή, μάλιστα, η προοπτική για τα δημόσια πανεπιστήμια ενισχύεται από την απόφαση της κυβέρνησης για επιπλέον γενναία χρηματοδότηση σε όλα τα επίπεδα.

Ένα άλλο επιχείρημα των αρνητών αυτής της προοπτικής είναι αμφιβολίες που έχουν σχέση με την ποιότητα και τον τρόπο λειτουργίας αυτών των ιδρυμάτων. Η απάντηση, βέβαια, έχει δοθεί. Η Αρχή Ανώτατης Παιδείας θα ελέγχει αυστηρά τους όρους εγκατάστασης και λειτουργίας τους. Εγκατάστασης που αφορά κτιριακές υποδομές και λειτουργία που αφορά το επίπεδο του διδακτικού προσωπικού.

Ένα τρίτο επιχείρημα αυτών που αντιδρούν είναι ότι ενώ η ανώτατη παιδεία ως κοινωνικό αγαθό πρέπει να είναι δωρεάν στα υπό ίδρυση ιδιωτικά πανεπιστήμια θα υπάρχουν δίδακτρα. Η απάντηση σε αυτό το επιχείρημα είναι καταλυτική. Παραγνωρίζουν ότι δίδακτρα ήδη υπάρχουν στα πολύ περισσότερα προγράμματα των Μεταπτυχιακών Σπουδών των δημόσιων Πανεπιστημίων.

Επίσης θέλουν να αγνοούν το γεγονός του τεράστιου κόστους της παραπαιδείας που ανθεί στη χώρα μας προκειμένου οι νέοι να προσεγγίσουν το επίπεδο ανταγωνισμού εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Και βέβαια, παραγνωρίζουν την τεράστια διαρροή πολύτιμου συναλλάγματος από τις δεκάδες χιλιάδες νέων που καταφεύγουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό.

Το πλέον όμως λυπηρό που αφορά στην αντιπολίτευση είναι ότι επώνυμα στελέχη αυτού του χώρου που πρωταγωνιστούν τα τελευταία χρόνια στην πολιτική ζωή της χώρας μας και αντιδρούν στη δημιουργία των ιδιωτικών πανεπιστήμιων, έχουν σπουδάσει ή και ακόμα έχουν καταλάβει θέσεις διδακτικού προσωπικού σε αντίστοιχα πανεπιστήμια του εξωτερικού! Αυτό είναι πράγματι ακατανόητο!

Αυτή η διαφορετική προσέγγιση στο ίδιο θέμα θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μόνο με μία ευρεία ερμηνεία κβαντικού συλλογισμού.

Η Κβαντική Φυσική αποτέλεσε πράγματι επανάσταση στην επιστήμη. Μελετώντας τα στοιχειώδη σωματίδια του μικρόκοσμου διατυπώνει την άποψη ότι το ίδιο στοιχειώδες σωματίδιο μπορεί να είναι ταυτόχρονά σε διαφορετικές καταστάσεις. Παραδείγματος χάριν το φως μπορεί να είναι και ως κύμα και ως μικροσωματίδιο (φωτόνιο), ταυτόχρονα.

Στην πραγματική ζωή και κοινωνία, η σκέψη μας και η δράση μας δε μπορούν να είναι αμφιθυμικές. Πρέπει να υπάγονται στην κλασική αρχή του αίτιου και του αιτιατού. Δεν γίνεται, άνθρωποι που εκπροσωπούν τον ελληνικό λαό να έχουν άλλη άποψη στον προσωπικό τους βίο για την ανώτατη εκπαίδευση και άλλη στις πολιτικές τους θέσεις.

Αἰδώς Ἀργεῖοι!