Όλη η Αθήνα-μαζί και η Γκλέν Γκλόουζ-είδαν τον «Γυάλινο Κόσμο» με την Ιζαμπέλ Ιπέρ
Η sold out παράσταση του Ίβο Βαν Χόφε εξάντλησε τα εισιτήρια μέσα σε μισή ώρα (!) και έφερε όλη την Αθήνα μαζί με την Γκλεν Γκλουζ στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση όπου είδαν μια μαγική Ιζαμπέλ Ιπέρ επί σκηνής
Ο κόσμος να χειροκροτάει όρθιος για ώρα σε μια παράσταση της οποίας τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν σε ένα μόλις τέταρτο, οι ουρές που αναμένουν για μια ακύρωση να μην τελειώνουν δεν το λες και λίγο για την πολυαναμενόμενη παράσταση της χρονιάς «Γυάλινος Κόσμος» του Τένεσι Γουίλιαμς σε σκηνοθεσία Ίβο Βαν Χόβε με πρωταγωνίστρια τη διάσημη ηθοποιό Ιζαμπέλ Ιπέρ.
Στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση δεν ακούγονταν ούτε καν οι ανάσες κατά τις δυο ώρες και ένα τέταρτο όπου η αριστουργηματική Ιπέρ έδινε ένα μάθημα υποκριτικής καλύπτοντας όλη τη σκηνή με την ερμηνεία της, απλώνοντας τα χέρια της και μιλώντας ακατάπαυστα ως γνήσια υστερική Αμάντα στον «καλύτερο ρόλο της ζωής της», όπως έγραψαν τα γαλλικά μίντια.
Και η αλήθεια είναι ότι η διάσημη Γαλλίδα ηθοποιός βρήκε στο σαρωτικό της πέρασμα- το οποίο παρακολούθησε, εκτός από όλη την Αθήνα και πλήθος ηθοποιοί, μια άλλη γυναίκα-πρότυπο υποκριτικής η Γκλεν Γκλόουζ με την οποία η Ιπέρ βρήκε λίγο χρόνο να συνομιλήσει στα παρασκήνια- ιδανικούς «συνεργούς» μια εξαιρετική Λόρα (Ζιστίν Μπασελέ) που βρέθηκε να παίζει αμήχανα με τα απωθημένα όνειρα και τα γυάλινα ζωάκια της, έναν δυναμικό Τομ (Αντουάν Ρεινάρτζ) που συνέχιζε να προασπίζεται τις δικές του φιλοδοξίες και έναν ακριβέστατο εισβολέα Τζιμ (Συρίλ Γκεί) που κατέληξε να συντρίβει, έστω άθελά του, τις προσδοκίες της οικογένειας. Και όλα αυτά υπό τους ήχους άλλοτε τρυφερών τραγουδιών όπως το La mer το οποίο ακουγόταν επί σκηνής με έναν αντίστοιχα δραματικό και σχεδόν φονικό τρόπο όπως στην κινηματογραφική ταινία «Tinker Tailor Soldier Spy» του Τόμας Άλφρεντσον.
Εδώ η μοναξιά που κατατρέχει και τους τρεις πρωταγωνιστές με τις ανεπιβεβαίωτες επιθυμίες και τα διαρκώς διαψευσμένα όνειρα διαπερνάει κάθε γωνιά που καταλαμβάνουν στην σκηνή, η οποία είναι στημένη ως μια σπηλιά που τους κατατρώει σιγά σιγά με μια σκάλα να γίνεται η μοναδική διέξοδος διαφυγής τους.
Κλείσιμο
Είναι ίσως η πρώτη φορά που ακούγονται σε παράσταση αυτούσια τα λόγια και οι οδηγίες του Τένεσι Γουίλιαμς: από τη «σκηνή είναι μια μνήμη» στην πρώτη κιόλας σκηνή του έργου έως τον σπαρακτικό μονόλογο του Τομ που μοιάζει με αυτόν της ίδιας της ζωής του Γουίλιαμς, το παραλήρημα της Λόρας, μέχρι τους επιθετικούς διαλόγους του Γουίλιαμς για το Χόλυγουντ που ισοπέδωνε κάθε ικμάδα δημιουργίας ή τη συμβολική αναλογία του ονείρου με έναν γυάλινο μικροσκοπικό μονόκερο. Και όλα αυτά δοσμένα μέσα από την ερμηνεία μιας εύθραυστης πλην όμως σπαρακτικά απονενοημένης Αμάντα η οποία αναπολούσε διαρκώς τις ημέρες της πρότερης ευτυχίας και βίωνε απόλυτα υποφέροντας κάθε στιγμή της μοναξιάς της. Ισορροπία εύθραυστη και δοσμένη με τις κατάλληλες αναλογίες χιούμορ τις οποίες υποδείκνυε και ο ίδιος ο Γουίλιαμς-και κατάφεραν να μεταφέρουν στο ακέραιο οι Βαν Χόφε και Ιπέρ.
Έκπληξη λοιπόν προκαλεί πως αυτό το enfant terrible του θεάτρου, ο τρελός Βέλγος τον οποίο επέλεξε ο Μπάουι για να σκηνοθετήσει το πιο δραματικό μιούζικαλ με το οποίο αποχαιρετούσε το κοινό του, που τον λάτρεψαν οι Ολλανδοί και του εμπιστεύτηκαν το πρώτο τους θέατρο το Toneelgroep Amsterdam και τον έκλεψαν οι Γάλλοι, τόσο οι απαιτητικοί και κλασικοί της Comedie Francaise και του Odeon, ο Ίβο Βαν Χόφε άφησε πίσω όλη την ανατρεπτική του τάση και εστίασε τόσο πολύ στο κλασικότροπο κείμενο-και βγήκε τελικά νικητής ανοίγοντας το δρόμο σε μια σειρά από μεγάλους δημιουργούς που δείχνουν, ως ένδειξη του κυρίαρχου zeitgeist να επιστρέφουν στα κλασικά κείμενα. Κανείς δεν θα ξεχάσει εκείνη τη τυλιγμένη στις λάσπες «Ηλέκτρα/Ορέστης» του που είχαμε δει στην Επίδαυρο πριν από δυο χρόνια αλλά και τον Μπέρκμαν του με το «Σκηνές από έναν Γάμο»
Αυτή τη φορά ο κορυφαίος Βέλγος δημιουργός επιστρέψει με ένα έργο που μιλάει για τις χαμένες προσδοκίες και για έναν κόσμο που αναγεννάται από τις στάχτες του όπως εμείς μετά τη πανδημία, τον «Γυάλινο Κόσμο» στον οποίο ο ίδιος λέει ότι ανακάλυψε «έναν κόσμο χωρίς ορατό ηρωισμό, έναν κόσμο που τον κατοικούν εύθραυστοι άνθρωποι. Οι ήρωες είναι γεμάτοι αμφιβολίες, ουλές και μυστικά».
Πρόκειται για το πιο αυτοβιογραφικό έργο του Τένεσει Γουίλαμς καθώς είναι γνωστό ότι ο ίδιος λάτρευε την απόδραση στον κινηματογράφο ακριβώς όπως ο Τομ και ζούσε με μια δυσλειτουργική, σχιζοφρενή αδελφή και μια μοναχική μητέρα που υπήρξε κάποτε, όπως ακριβώς και η Αμάντα, περιζήτητη, όμορφη νύφη του Αερμικανικού Νότου.
Όπως ομολογεί ο ίδιος ο Βαν Χόφε, ο οποίος δεν έχει πάψει να ασχολείται με μεγάλους αμερικανούς δραματουργούς όπως ο Άρθουρ Μίλερ, ο Ευγένιος ο Νιλ και φυσικά ο Τένεσι Γουίλιαμς: «Οι Αμερικανοί συγγραφείς μιλούν για την κοινωνία στην οποία ζούμε. Το «Ψηλά απ’ τη γέφυρα (A View from the Bridge)», για παράδειγμα, το οποίο σκηνοθέτησα για το Ateliers Berthier, μιλά για μια συγκεκριμένη κοινωνία συγκεκριμένης εποχής, στη δεκαετία του ’50.
Είναι η εποχή που οι Ιταλοί μετανάστες φτιάχνουν μια κοινότητα σε μια μεγάλη πόλη, τη Νέα Υόρκη, στην ακτή μιας τεράστιας ηπείρου. Ο Άρθουρ Μίλλερ περιγράφει τις εντάσεις που διατρέχουν αυτή την κατάσταση: την επιθυμία να ενταχτείς στην ομάδα και την ταυτόχρονη επιθυμία να παραμείνεις ο εαυτός σου. Πρόκειται για θεμελιώδεις, οικουμενικές εντάσεις.
Οι Αμερικανοί συγγραφείς είναι πολύ ευαίσθητοι με αυτά τα ζητήματα. Ο Κούσνερ, επίσης, στο «Άγγελοι στην Αμερική (Angels in America)», αφηγείται την προσωπική επιθυμία να είσαι ο εαυτός σου, το ιδεώδες του να ανήκεις στο κοινωνικό σύνολο και τη σχεδόν αδύνατη λύση αυτής της περίπλοκης έντασης. Αλλά και το West Side Story για το ίδιο ζήτημα μιλάει».
Όσο για τη γνωριμία του με την Ιπέρ ομολογεί ότι «με την Ιζαμπέλ γνωριζόμαστε εδώ και δέκα χρόνια. Όταν της πρότεινα να παίξει την Αμάντα, δέχτηκε αμέσως. Εκτιμώ πολύ το ότι η Ιζαμπέλ αποφεύγει κάθε συναισθηματισμό σε αυτό το έργο ― με καταλαβαίνει αμέσως όταν της μιλώ, όταν της περιγράφω αυτόν τον φοίνικα που αναγεννιέται από τις στάχτες του... είναι τόσο όμορφο! Και από τεχνική άποψη, το επίπεδό της είναι προφανώς πολύ υψηλό. Μπορεί να αλλάζει αποχρώσεις, να περνά από το ένα αίσθημα στο άλλο σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, κι όμως να παραμένει πάντα συγκροτημένη – ποτέ δεν είναι επιτηδευμένη. Έχει χιούμορ! Είναι σπουδαίο αυτό. Ένα πολύ στεγνό χιούμορ. Ακριβώς αυτό που χρειάζεται ένα τέτοιο έργο».
