«Εξαιρετικά προκλητική» χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τη στάση της Τουρκίας, με φόντο και το άκυρο μνημόνιο με τη Λιβύη.
Σε συζήτηση με τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Νιλ Φέργκιουσον, στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι «εάν δει κάποιος το χάρτη, θα κατανοήσει ότι το παράνομο σύμφωνο της Τουρκίας με τη Λιβύη δεν έχει κανένα νόημα».
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ιταλία είναι το μοντέλο επίλυσης διεθνών διαφορών.
«Εμείς ως Ελλάδα υπογράψαμε μία αντίστοιχη συμφωνία, που σέβεται το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας... Αυτός είναι ο τρόπος που προσεγγίζουμε τα προβλήματα στη γειτονιά μας και αυτός είναι ο τρόπος που περιμένουμε και οι άλλοι να αντιμετωπίζουν τα ζητήματα. Και όχι με μονομερείς κινήσεις» δήλωσε.
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε:
«Η σχέση μας με την Τουρκία είναι δύσκολη και η Τουρκία ήταν εξαιρετικά προκλητική στις δραστηριότητές της κατά τους τελευταίους μήνες, ειδικά όσον αφορά την υπογραφή της συμφωνίας με την Λιβύη για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, την οποία θεωρούμε απολύτως άκυρη, δίχως καμιά ισχύ. Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στον χάρτη για να καταλάβεις γιατί αυτή η συμφωνία δεν βγάζει νόημα, ούτε στο ελάχιστο. Στον αντίποδα, η Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία με την Ιταλία για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, σεβόμενη πλήρως το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Έτσι λύνουμε τα προβλήματα στην γειτονιά μας».
«Όσον αφορά τη σχέση μας με την Τουρκία, δεν πρόκειται για ελληνοτουρκικό πρόβλημα, είναι πρόβλημα ΕΕ - Τουρκίας. Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα ζητήματα ασφαλείας μας είναι επίσης ζητήματα της Ένωσης. Όταν φυλάμε και προστατεύουμε τα σύνορά μας υπερασπιζόμαστε τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θυμίζω ότι όταν ξέσπασε η κρίση στις αρχές Μαρτίου, όταν έλαβε χώρα η απόπειρα να περάσουν στην Ελλάδα, υπό την καθοδήγηση της Τουρκίας, την ενθάρρυνση της τουρκικής κυβέρνησης, και καταφέραμε να προστατεύσουμε τα σύνορά μας, δύο ημέρες αργότερα η ηγεσία της ΕΕ επισκέφτηκε τα βορειοανατολικά σύνορά μας σε μία ένδειξη αλληλεγγύης».
«Αν η Τουρκία επιχειρήσει να παραβιάσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν θα λάβει μόνο την απάντηση της Ελλάδας, είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα λάβει απάντηση και από την Ευρώπη. Δεν πρόκειται για το δρόμο που θα ήθελα να ακολουθήσουμε, αλλά όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες εάν αυτό συμβεί».
«Είμαστε πάντοτε ανοιχτοί σε διάλογο με την Τουρκία, στο ζήτημα που έχουμε στο τραπέζι και είναι η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μας. Μπορούμε να συζητήσουμε έντιμα κι αν τελικά συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε, υπάρχουν πάντα τρόποι να μεταφέρουμε το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο, στη Χάγη, ύστερα από κοινή συμφωνία για το πώς μπορούμε να λύσουμε αυτό το ζήτημα, αλλά πάντα με απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Δεν είναι η εποχή για τη διπλωματία των κανονιοφόρων, αυτού του τύπου η λογική ανήκει σε άλλους αιώνες».
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στις δύο μεγάλες κρίσεις που αναγκάστηκε η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει σε μικρό χρονικό διάστημα, την κρίση στον Έβρο και την πανδημία.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε πως είναι υπερήφανος για τον ψύχραιμο τρόπο που αντέδρασαν οι πολίτες και επισήμανε πως κυκλοφόρησαν και πολύ λίγες θεωρίες συνωμοσίας. Εξήγησε πως αποφάσισε να προχωρήσει γρήγορα σε lockdown γιατί είδε τι συνέβαινε στην Ιταλία και βρέθηκε μπροστά στην επιλογή ή να περιμένει να δει περισσότερα ή να δράσει γρήγορα.
«Τελικά δικαιωθήκαμε και οι πολίτες κατάλαβαν πως σωστά πράξαμε». Είπε επίσης, ότι οι άνθρωποι που επέμεναν για το καλό της οικονομίας να μην γίνει lockdown, παραδέχτηκαν τελικά πως αν καθυστερούσαμε οι επιπτώσεις θα ήταν μεγαλύτερες.
«Είχα μία επιλογή ανάμεσα στις οικονομικές συνέπειες, τις οικονομικές επιπτώσεις των ενεργειών που θα λαμβάναμε, και την προστασία των ανθρώπινων ζωών, όσων κατοικούν στην Ελλάδα, τους Έλληνες αλλά και τους πρόσφυγες, που εξ ορισμού ήταν πιο ευάλωτοι. Επιπλέον, γνώριζα ότι έχουμε ένα τραυματισμένο σύστημα υγείας κι έναν σχετικά ηλικιωμένο πληθυσμό, επομένως δεν είχαμε σπουδαία “χαρτιά” στην αρχή της πανδημίας. Και αυτό με έπεισε ότι έπρεπε να αντιδράσω νωρίτερα παρά αργότερα».
«Όσον αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις, νομίζω ότι όσοι επιχειρηματολογούσαν κατά των lockdowns, επειδή ήθελαν να συνεχιστεί η οικονομική δραστηριότητα, έκαναν λάθος. Νομίζω ότι οι χώρες που είχαν καλές επιδόσεις στον περιορισμό της επιδημίας, στην πρώτη φάση τουλάχιστον, είναι αυτές που θα αναδυθούν ισχυρότερες καθώς εισερχόμαστε στο στάδιο της ανάκαμψης».
Ο πρωθυπουργός είπε ότι η οικονομία μας ανοίγει σιγά-σιγά και γενικά ήταν επιτυχημένη η επιστροφή μας στην κανονικότητα και επισήμανε πως ακόμα και τις πιο δύσκολες εβδομάδες της πανδημίας, δεν καλύφθηκε όλη η δυναμικότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
«Οι κανόνες πρέπει να παραμείνουν, δεν πρέπει να γίνουμε θύματα της επιτυχίας μας», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και εξήγησε πως η επόμενη μεγάλη πρόκληση είναι ο τουρισμός και το πως θα ανοίξει η χώρα στους τουρίστες διαφυλάσσοντας και τους ίδιους και τους έλληνες. Θα είναι μια διαφορετική τουριστική χρονιά, τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, και εξήγησε πως όλα γίνονται με προσοχή και σε φάσεις και αν αλλάξουν τα επιδημιολογικά δεδομένα τότε θα αλλάξουν και οι κανόνες.
«Η πανδημία δεν έχει νικηθεί και δεν θα κουραστώ να λέω στους Έλληνες ότι δεν πρέπει να γίνουμε θύματα της επιτυχίας μας, δεν πρέπει να χαλαρώσουμε υπερβολικά. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, να φοράμε μάσκες όπου οι ειδικοί μας λένε ότι χρειάζεται -στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή μέρη όπου πρέπει να έχουμε στενές επαφές- να προσέχουμε τα ευάλωτα πρόσωπα και να έχουμε καλές επιδόσεις στην ιχνηλάτηση επαφών. Κάναμε εξαιρετική δουλειά στην ιχνηλάτηση στην Ελλάδα και καταφέραμε να κρατήσουμε τον αριθμό των κρουσμάτων σε χαμηλά επίπεδα».
Κλείσιμο
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε, πως θα έρθει φέτος στη χώρα ένας μικρό ποσοστό τουριστών σε σχέση με το 2019 και εξήγησε πως δεν θα επιτραπούν πτήσεις τσάρτερ σε μικρά νησιά που δεν έχουν την κατάλληλη ιατρική υποδομή.
Για την οικονομία, ο Πρωθυπουργός είπε πως ήταν επιτυχία το γεγονός πως τα ελληνικά ομόλογα μπήκαν στο πρόγραμμα της ΕΚΤ και τώρα οι Ελλάδα εξαιρείται από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους, όπως ήταν τα μεγάλα πλεονάσματα. Τόνισε επίσης, πως η χώρα μπορεί και βγαίνει με επιτυχία στις αγορές και πως στόχος της κυβέρνησης είναι να στηριχθεί η πραγματική οικονομία και η εργασία, με το πρόγραμμα γέφυρα να συνεχίζεται έως τον Οκτώβριο.
Όλοι υπολόγιζαν, είπε, σε μία ελληνική καταστροφή αλλά αν δει κανείς τους αριθμούς θα εκπλαγεί γιατί τα πάμε καλύτερα από το μέσο όρο της ΕΕ. Ο κ. Μητσοτάκης είπε επίσης, ότι θα πρέπει η ΕΕ να δώσει περισσότερες επιχορηγήσεις και λιγότερα δάνεια και αυτά να χρησιμοποιηθούν για να γίνει η οικονομία των κρατών πιο ανθεκτική και πιο δημιουργική. Πρέπει, συνέχισε, αυτά τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν για φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, είναι μεγάλη ευκαιρία αυτή για την Ελλάδα, για την Ιταλία, την Ισπανία και να πείσουμε όλες τις χώρες πως αυτός είναι ο σωστός δρόμος. Είναι αναγκαίο αυτή η πρόταση της Κομισιόν να υιοθετηθεί ως έχει χωρίς αλλαγές, επισήμανε ο Πρωθυπουργός.
Συνέχισε λέγοντας ότι αυτή η κρίση είναι πολύ διαφορετική από το 2008, δεν υπάρχουν καλοί και κακοί, αλλά είναι ένα συμμετρικό σοκ που τους επηρέασε όλους και κανείς δεν έχει ανοσία στον ιό. Ακόμα και η Γερμανία ξέρει, τόνισε, πως είναι εξαγωγική δύναμη και χρειάζεται και τις άλλες χώρες και όλοι καταλαβαίνουμε πως είναι προς το συμφέρον μας να προστατεύσουμε την ευρωζώνη χωρίς να έχουμε αδύναμους κρίκους. Πρέπει όμως, είπε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, να πείσουμε τους συμμάχους μας ότι θα διαχειριστούμε σοφά αυτά τα χρήματα, καθώς η Ελλάδα παίρνει επιδοτήσεις εδώ και 40 χρόνια αλλά δεν τα χρησιμοποίησε πάντα σωστά.
«Η Ελλάδα βγαίνει πιο δυνατή από την κρίση, το brand name Ελλάδα αποκτά ξανά αξία». Η κρίση ήταν καταλύτης για τολμηρές μεταρρυθμίσεις και την ψηφιοποίηση του κράτους, είπε ο Πρωθυπουργός. «Ο πολίτης εμπιστεύτηκε ξανά το κράτος», επισήμανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εξέφρασε την πεποίθηση πως και η Γερμανία αλλάζει και είπε πως αυτό το πιστώνει στην καγκελάριο Μέρκελ.
«Οι αγορές εμπιστεύονται αυτή την κυβέρνηση και καταλαβαίνουν ότι υπό αυτές τις συνθήκες πρέπει να γίνουν μεγάλες κρατικές δαπάνες ώστε να υποστηριχθεί η πραγματική οικονομία και ειδικά για να προστατευθούν θέσεις εργασίας. Πρέπει να ξοδεύουμε χρήματα σοφά και το έχουμε πράξει. Συγκροτήσαμε ένα πολύ μεγάλο, για τα ελληνικά δεδομένα, πρόγραμμα στήριξης: 14 δισεκατομμύρια σε δημοσιονομικά μέτρα και 10 δισεκατομμύρια σε εγγυήσεις. Κύριος στόχος μας ήταν να στηρίξουμε την απασχόληση».
«Γνωρίζουμε όμως ότι έχουμε μεγάλη “κληρονομιά”, μεγάλο δημόσιο χρέος. Σε αντίθεση με τις προτροπές της αντιπολίτευσης να ξοδέψουμε σαν να μην υπάρχει αύριο, εμείς θέλουμε να έχουμε απόθεμα “πυρομαχικών”, διότι δεν γνωρίζουμε πότε θα τελειώσει η κρίση. Και, φυσικά, μολονότι η ευρωπαϊκή πρόταση (για ταμείο ανάκαμψης) είναι πολύ φιλόδοξη και τολμηρή, δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα, άρα δεν μπορούμε να ξοδέψουμε χρήματα που δεν έχουμε ακόμα. Πρέπει πρώτα να οριστικοποιηθεί η ευρωπαϊκή πρόταση, να υπογραφεί, να σφραγιστεί και να εγκριθεί από το Συμβούλιο, και μετά θα γνωρίζουμε ακριβώς πόσο μεγάλο περιθώριο έχουμε ώστε να κινηθούμε και πόσο δημοσιονομικό χώρο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προκειμένου να στηρίξουμε την οικονομία σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο».
«Αυτή η κρίση είναι πολύ διαφορετική από την κρίση του 2010. Δεν υπάρχει ηθική διάσταση τώρα. Δεν υπάρχουν “καλοί” και “κακοί” τύποι. Ουδείς ωφελήθηκε από την καλοσύνη των άλλων, πρόκειται για συμμετρικό σοκ που επηρεάζει τους πάντες. Αυτό, πιστεύω, σε έναν βαθμό επηρέασε τον τρόπο σκέψης της Γερμανίας».
«Η Ελλάδα βγαίνει ισχυρότερη από αυτή την κρίση. Ήταν μια αναπάντεχη -για κάποιους- επιτυχία (surprise story). Ουδείς περίμενε ότι η Ελλάδα θα τα πήγαινε τόσο καλά. Νομίζω ότι το brand της χώρας ενισχύθηκε. Πολλές μεταρρυθμίσεις προχώρησαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, είναι αξιοσημείωτο το πόσο γρήγορα έγινε ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους».
Στην ερώτηση του κ. Φέργκιουσον, με την οποία έκλεισε η συζήτηση, για το πώς πέρασε τις ημέρες του lockdown, o πρωθυπουργός απάντησε πως η πανδημία τον έφερε πιο κοντά στα παιδιά του, αφού αυτούς τους τρεις μήνες έμειναν μαζί και έτρωγαν όλοι μαζί τα βράδια.
