Πάμε Χάγη για το Δίστομο

Με απόφαση του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, την οποία ανακοίνωσε στο υπουργικό συμβούλιο την Τετάρτη, η ελληνική κυβέρνηση θα ασκήσει τη δυνατότητα παρέμβασης στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην εκκρεμή διαφορά Γερμανίας-Ιταλίας για καταβολή αποζημιώσεων λόγω των σφαγών και των καταστροφών κατά την περίοδο της γεμανικής κατοχής.

Ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στη σοβαρότητα αλλά και στον ιδιαίτερο συμβολισμό του θέματος και όπως τόνισε «στην λήψη της απαιτούμενης απόφασης έπρεπε να εξετάσουμε προφανείς ηθικούς, νομικούς και πολιτικούς λόγους, αλλά και σημαντικά ζητήματα ύψιστης εθνικής σημασίας και τα συνολικά συμφέροντα της χώρας, ιδιαίτερα σε μία κρίσιμη περίοδο για την πατρίδα μας».

Υπογράμμισε ότι όλες οι ενέργειες της κυβέρνησης έχουν μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος και πως «με τις οφειλόμενες πράξεις και ενέργειές μας επιτελούμε χρέος αυτονόητο, να τιμήσουμε εμπράκτως τη μνήμη όσων θυσιάστηκαν για την πατρίδα».

Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση απόφασισε να συμπαρασταθεί στους κατοίκους του μαρτυρικού Διστόμου που ενώ είχαν δικαιωθεί από ελληνικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια στα αιτήματά τους για καταβολή αποζημιώσεων, δεν μπορούσαν να εκτελέσουν την απόφαση κατάσχεσης κρατικής γερμανικής περιουσίας.

Εξ αυτού οι κάτοικοι του Διστόμου υποχρεώθηκαν να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης μαζί με την Ιταλία, η οποία είχε στραφεί κατά της Γερμανίας για ζημιές που υπέστη και εκείνη από τους ναζί στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς το εν λόγω Δικαστήριο δικάζει μόνο διαφορές μεταξύ κρατών.

Υπό αυτή την έννοια η ελληνική κυβέρνηση πραγματοποιεί επίσημη παρέμβαση, με την πρωτοβουλία που ανελήφθη από τον πρωθυπουργό, ενόψει της εκπνοής της προθεσμίας στις 14 Ιανουαρίου για δυνατότητα της ελληνικής παρέμβασης στη Χάγη για το εν λόγω ζήτημα.

Η δίκη αυτή άρχισε με κατάθεση προσφυγής της Γερμανίας κατά της Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο στις 22 Δεκεμβρίου 2008 με αντικείμενο να διαπιστωθεί  από το τελευταίο η παραβίαση από την Ιταλία (τα Ιταλικά δικαστήρια)της υποχρέωσής της κατά το διεθνές δίκαιο να αναγνωρίσει  το προνόμιο της ετεροδικίας του Γερμανικού Δημοσίου στις δίκες που αφορούν την εκτέλεση αποφάσεων που επιδικάζουν αποζημιώσεις σε θύματα των ναζιστικών θηριωδιών.
 
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, στην προσφυγή της η Γερμανία προβάλλει στο Διεθνές Δικαστήριο ότι παραβιάζεται η ετεροδικία που απολαύει το Γερμανικό Δημόσιο λόγω της εκτέλεσης στην Ιταλία της απόφασης του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς με την οποία επιδικάζονται αποζημιώσεις στα θύματα της σφαγής του Διστόμου.
 
Η Ελλάδα θα ασκήσει αίτημα παρέμβασης στη δίκη αυτή σύμφωνα με το άρθρο 62 του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου προβάλλοντας ότι έχει έννομο συμφέρον στην εκκρεμή δίκη το οποίο θίγεται από την απόφαση του Δικαστηρίου επί της υποθέσεως αυτής.
 
Επισημαίνεται ότι το ΔΔΧ θα πρέπει να αποφασίσει κατ’ αρχήν αν η Ελλάδα μπορεί να παρέμβει στην εν λόγω δίκη μεταξύ Γερμανίας-Ιταλίας. Εφόσον δε το Δικαστήριο χορηγήσει τελικά τη σχετική άδεια τότε η χώρα μας θα μπορεί να μετάσχει στη δικαστική διαδικασία με δυνατότητα παρουσίασης της ελληνικής επιχειρηματολογίας επί της ουσίας της διαφοράς.

Δυο αποφάσεις υπέρ της Ελλάδας

Η εκκρεμή διαδικασία στη Χάγη έχει ως αφετηρία δύο αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων, οι οποίες κηρύχθηκαν εκτελεστές από ιταλικά δικαστήρια. Πρόκειται:

-Για την απόφαση 137/1997 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, με την οποία αναγνωρίστηκε η υποχρέωση της Γερμανίας να καταβάλει αποζημίωση σε κατοίκους του Διστόμου Βοιωτίας για την ψυχική οδύνη που υπέστησαν από το θάνατο των συγγενών τους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από γερμανικά κατοχικά στρατεύματα κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Η απόφαση αυτή κηρύχθηκε εκτελεστή με απόφαση του Εφετείου Φλωρεντίας. .

-Για την 11/2000 του Αρείου Πάγου, η οποία κηρύχθηκε εκτελεστή, ως προς τα δικαστικά έξοδα, με αμετάκλητη απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Ιταλίας.

Ωστόσο, η διαδικασία εκτέλεσης κατά ακινήτων της Γερμανίας που βρίσκονται σε ιταλικό έδαφος, δεν ολοκληρώθηκε. Και αυτό γιατί Γερμανία και η Ιταλία συμφώνησαν στις 18/11/2008 να παραπέμψουν την μεταξύ τους διαφορά στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Με βάση τη συμφωνία για φιλική διευθέτηση της διαφοράς, η Γερμανία υπέβαλε στις 22/12/2008 αίτηση στο Δικαστήριο, με την οποία ζητούσε να αναγνωριστεί ότι η Ιταλία δεν σεβάστηκε το προνόμιο δικαιοδοτικής της ασυλίας, καθώς διέταξε μέτρα κατά περιουσίας του γερμανικού δημοσίου, με την κήρυξη, μεταξύ άλλων, ως εκτελεστών των αποφάσεων των ελληνικών δικαστηρίων.

Η γερμανική κυβέρνηση ζήτησε, επιπλέον, από το Δικαστήριο της Χάγης να αναγνωρίσει ότι η Ιταλία πρέπει να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα καταστούν ανεκτέλεστες οι αποφάσεις των δικαστηρίων της, που παραβιάζουν το δικαίωμα ετεροδικίας της Γερμανίας.

Έτσι, μετά την παραπομπή της υπόθεσης στο Διεθνές Δικαστήριο και αναμένοντας την έκδοση της σχετικής απόφασης, η ιταλική κυβέρνηση, με το ν.δ. 63/28.04.2010, ανέστειλε προσωρινά την ισχύ των εκτελεστών τίτλων κατά της Γερμανίας.

Η Ελλάδα τώρα παρεμβαίνει στη διαφορά μεταξύ των δυο κρατών με βάση το άρθρο 62 του καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, σύμφωνα με το οποίο κράτος που έχει έννομο συμφέρον σε σχέση με επίδικη διαφορά ενώπιον του διεθνούς δικαστηρίου, μπορεί να υποβάλει αίτημα, προκειμένου να του επιτραπεί να ασκήσει παρέμβαση στην εκκρεμή δίκη.