Αντρέας Φυλακτού: Η σεξουαλική παρενόχληση από καταξιωμένο Έλληνα θεατρικό σκηνοθέτη

Τις τελευταίες εβδομάδες, όσο η Ελλάδα συγκλονιζόταν από τις διαδοχικές αποκαλύψεις σχετικά με τις σεξουαλικές κακοποιήσεις και παρενοχλήσεις, που φέρονται να έχουν διαπράξει γνωστά ονόματα του θεάτρου, στην Κύπρο έμπαιναν οι βάσεις για την ανοικοδόμηση του δικού της κινήματος #MeTOO. Πρωτεργάτης σε αυτήν την γενναία όσο και δύσκολη προσπάθεια είναι ο ηθοποιός Αντρέας Φυλακτού ο οποίος έκανε τις πρώτες επίσημες καταγγελίες στις αρμόδιες αρχές, εναντίον δύο διαφορετικών προσώπων, για σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο της εργασίας του.

Ο Αντρέας, που είναι από τους γνωστότερους ηθοποιούς της Κύπρου ενώ έχει συμμετάσχει παράλληλα σε θεατρικές παραστάσεις και τηλεοπτικές σειρές που έχουν παρουσιαστεί και στην Ελλάδα, περιγράφει με συγκλονιστικές λεπτομέρειες στο «protothema.gr» τα δύο περιστατικά με τα οποία ήρθε αντιμέτωπος, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, σε άλλες πόλεις και με πρωταγωνιστές δύο διαφορετικά πρόσωπα. Ένα πασίγνωστο Έλληνα θεατρικό σκηνοθέτη, το όνομα του οποίου δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί, και έναν ισχυρό θεατρικό παράγοντα μέσω του οποίου μάλιστα γνώρισε, από κοντά, τις αρρωστημένες σεξουαλικές ορέξεις του προφυλακισμένου σήμερα με την κατηγορία του βιασμού κατά συρροή Δημήτρη Λιγνάδη.

Εξομολογείται πόσο καθοριστικές στάθηκαν αυτές οι τραυματικές εμπειρίες για τη ζωή του και την εξέλιξη της καριέρας του, αποκαλύπτει αν έχουν κατατεθεί κι άλλες αντίστοιχες καταγγελίες στην Κύπρο και εξηγεί για ποιον λόγο πήρε την απόφαση να ηγηθεί αυτού του σημαντικού αγώνα κάθαρσης.

- Πώς ξεκίνησε επαφή σου με την υποκριτική και ποιες ήταν οι πρώτες εμπειρίες που είχες από το χώρο;

Πήρα την απόφαση το 2004, όταν ήμουν ακόμη φαντάρος. Δεν είχα κάποια οικογενειακή ή φιλική επιρροή απλά δεν ήθελα να μπω σε συμβατικά επαγγέλαματα οπότε η υποκριτική ήταν για μένα μια διέξοδος. Κι όσο πιο πολύ γνώριζα την τέχνη αυτή τόσο περισσότερες με γοήτευε. Το 2005 ήρθα στην Αθήνα και ξεκίνησα την φοίτησή μου σε δραματική σχολή. Μάλιστα όσο σπούδαζα δούλευα παράλληλα και στο θέατρο και στην τηλεόραση.


Δείτε το βίντεο της καταγγελίας στο ΜΕGA




- Πότε ήρθες αντιμέτωπος με το πρώτο περισταστικό σεξουαλικής παρενόχλησης;

Ήταν το 2008 Δεν είχα ολοκληρώσει ακόμη τη δραματική σχολή. Αλλά επειδή είχα ήδη κάνει κάποιες δουλειές με προσέγγισε ένας πολύ γνωστός Έλληνας σκηνοθέτης και μού ζήτησε να κάνω ακρόαση στο σπίτι του για κάποια παράσταση που ετοιμάζε εκείνη την εποχή. Δεν είχαμε γνωριστεί ποτέ μέχρι τότε. Τότε δεν μού φάνηκε περίεργο γιατί δεν γνώριζα αν οι ακροάσεις γίνονται αποκλειστικά στο θέατρο. Πήγα λοιπόν στο σπίτι του και αρχικά κάναμε μια γενική συζήτηση σχετική με το θέατρο. Κάποια στιγμή μού ζήτησε να βγάλω τα ρούχα μου, με το πρόσχημα ότι ο ρόλος που προορίζει για μένα απαιτούσε να είμαι γυμνός. Αμέσως του απάντησα «ευχαριστώ πολύ, δεν μ' ενδιαφέρει» και εκδήλωσα την επιθυμία μου να φύγω. Προσπάθησε με κάποιον τρόπο να δικαιολογηθεί αλλά δεν με ενδιέφεραν οι δικαιολογίες του γι' αυτό και δεν κάθισα να τις ακούσω.

- Πώς ένιωσες την στιγμή εκείνη; Ποια ήταν τα συναισθήματα που σε κυρίευσαν; Συνειδητοποίησες εξ αρχής πως πρόκειται για σεξουαλική παρενόχληση;

Κατάλαβα αμέσως περί τίνος πρόκειται. Ένιωσα αηδία, θυμό και απογοήτευση. Έφυγα απογοητευμένος και εξ' αιτίας αυτού του γεγονότος και του γενικούτερου κλίματος που είχα εισπράξει μέχρι τότε, πήρα την απόφαση να επιστρέψω στην Κύπρο. Σκέφτηκα πως αν είναι έτσι ο θεατρικός χώρος, ευχαριστώ πολύ δεν θα πάρω. Εγώ βέβαια είχα την επιλογή της Κύπρου. Άλλα παιδιά, δυστυχώς, δεν είχαν εναλλακτική λύση και η επιβίωσή τους εξαρτώνταν άμεσα από τέτοιου είδους ανθρώπους. Υπάρχει μάλιστα ηθοποιός που κακοποιήθηκε σεξουαλιακά από αυτόν τον άνθρωπο και μάλιστα το έχει καταγγείλει.

- Μίλησες τότε σε κάποιον τότε; Σκέφτηκες να καταγγείλεις την σεξουαλιακή παρενόχληση που υπέστης;

Όχι. Γιατί θεώρησα ότι δεν θα είχα καμία τύχη. Είχα μάθει πως άλλοι ηθοποιοί που προσπάθησαν να καταγγείλουν ανάλογα περιστατικά έπεσαν πάνω σε τοίχο.

- Η κατάσταση που αντιμετώπισες επιστρέφοντας στην Κύπρο ήταν καλύτερη;

Σε πρώτη φάση ναι. Βρήκα κατευθείαν καλές δουλειές και στο θέατρο και στην τηλεόραση και ήμουν πραγματικά ευχαριστημένος. Το 2012 μάλιστα μπήκα και στον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου που είναι μεγάλο επίτευγμα για έναν Κύπριο ηθοποιό καθώς γίνεται πολύ αυστηρή επιλογή.

- Πότε άρχισε να ανατρέπεται αυτό το θετικό κλίμα και για ποιο λόγο;

Από τη στιγμή που ήρθα αναγκαστικά σε επαφή με άνθρωπο του θεάτρου, που κατείχε θέση εξουσίας και πολλές υψηλές γνωριμίες από τον καλλιτεχνικό αλλά και τον πολιτικό χώρο,ο οποίος προσπάθησε περισσότερες από μία φορές, να με στείλει σε ιδιωτική ακρόαση, στον προσωπικό χώρο πολύ γνωστού σκηνοθέτη. Τότε ήταν που οι δυσσάρεστες μνήμες από τα όσα είχα ζήσει στην Αθήνα άρχισαν πάλι να ξυπνούν και να με κυριεύουν.

- Ο άνθρωπος αυτός δηλαδή λειτοργούσε για λογαριασμό του γνωστού σκηνοθέτη;

Ακριβώς. Και ο σκηνοθέτης αυτός ήταν ο Δημήτρης Λιγνάδης! Είχε βρεθεί τότε στην Κύπρο για να σκηνοθετήσει την παράσταση «Το ξύπνημα της άνοιξης». Κατά την διάρκεια των ακροάσεων επιλέχθηκα από την επιτροπή για έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και ξεκινήσαμε κανονικά τις πρόβες. Λίγες ημέρες αργότερα με προσέγγισε ο άνθρωπος αυτός, ο οποίος είχε σχεδόν μόνιμη θέση στον οργανισμό και μεγάλη επιρροή, έλυβε κι έδενε για να το πω απλά, και μού ζήτησε να κάνω ιδιωτικές πρόβες στον χώρο όπου φιλοξενούνταν ο σκηνοθέτης. Να πω εδώ πως όλοι οι συνεργαζόμενοι σκηνοθέτες, κατά την διάρκεια της προετοιμασίας της παράστασης διέμεναν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους που βρίσκονταν στις εγκαταστάσεις του οργανισμού.

- Πώς δικαιολόγησε ο ίδιος την πρόταση που έκανε;

Με κάλεσε στο γραφείο του και μού είπε πως εφόσον μού έδωσαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα πρέπει κι εγώ να κάνω κάποιες θυσίες, πρέπει να δώσω περισσότερα...Όταν τον ρώτησα τί εννοεί, μού απάντησε πως πρέπει να κάνω και απογευματινές πρόβες με τον Δημήτρη Λιγνάδη, ιδιωτικά. Ψυλλιάστηκα κατευθείαν, επειδή κυκλοφορούσαν από καιρό αρνητικές φήμες για το συγκεκριμένο άτομο, και αρνήθηκα κατηγορηματικά την πρόταση που μού έκανε. Του απάντησα πως δεν πρόκειται να το κάνω και ούτε είμαι υποχρεωμένος καθώς ο κανονισμός του θεάτρου δεν προβλέπει κάτι τέτοιο.

- Πώς εισέπραξε εκείνος την άρνησή σου; Ποια ήταν η αντίδρασή του;

Δεν του άρεσε προφανώς η απάντησή μου. Με κάλεσε μάλιστα και δεύτερη φορά στο γραφείο του και μού είπε ευθέως πως ο σκηνοθέτης, ο Λιγνάδης δηλαδή, δεν είναι ευχαριστημένος μαζί μου.

- Ο ίδιος ο Δημήτρης Λιγνάδης πώς σού συμπεριφερόταν κατά την διάρκεια της συνεργασίας σας;

Στην αρχή εξαιρετικά. Μετά την άρνηση της πρότασης που μού έγινε όμως η συμπεριφορά του απέναντί μου άλλαξε εντελώς και αυτό μπορούν να το πιστοποιήσουν όλοι οι συνάδελφοι που συμμετείχαν στην παράσταση. Με υποτιμούσε διαρκώς, με παραγκώνιζε, μέσω της σκηνοθεσίας που έκανε αποδυνάμωνε το ρόλο για τον οποίο είχα επιλεγεί. Ένιωθα πως μέσα από την συγκεκριμένη χειριστική συμπεριφορά προσπαθούσε να με πείσει να δεχτώ την πρότασή του για...κατ΄ ιδίαν πρόβες,

- Πόσο δύκολο ήταν για σένα να αντιμετωπίσεις αυτήν την πιεστική, την αρρωστημένη επαγγελματική ατμόσφαιρα;

Τότε δεν το αντιλαμβανόμουν αλλά ήταν πολύ δύσκολο. Οι άνθρωποι που ήταν κοντά μου τότε, μεταξύ των οποίων και η πρώην κοπέλα μου, μού έλεγαν πως έχω αλλάξει, πως φαίνομαι διαρκώς πιεσμένος και αγχωμένος. Όλοι έβλεπαν στο πρόσωπό μου έναν καταβεβλημένο ψυχολογικά άνθρωπο και δεν μπορούσαν να εξηγήσουν το γιατί. Μάλιστα τις τελευταίες ημέρες με έχουν πάρει συνάδελφοι από εκείνη την εποχή για να μού ζητήσουν συγγνώμη που δεν είχαν καταλάβει τί περνούσα για να με βοηθήσουν.

- Σκέφτηκες ποτέ να εγκαταλείψεις την παράσταση;

Όχι, δεν θα έφευγα από έναν μεγάλο θεατρικό οργανισμό που με τόσο κόπο μπήκα εξαιτίας ενός «κακού» σκηνοθέτη. Εκείνος, εξάλλου, μετά την πρεμιέρα της παράστασης έφυγε. Ο διαμεσολαβητής όμως παρέμεινε και συνέχισε να μού κάνει τη ζωή δύσκολη χωρίς να του δίνω την παραμικρή αφορμή. Έφθασε μάλιστα να με απειλήσει πως θα με καταγγείλει στο Πειθαρχικό γιατί σε μια παράσταση φορούσα καλτσάκι επειδή είχα στραμπουλήξει το πόδι μου....!

- Όλο αυτό το διάστημα είχε πέσει στην αντίληψή σου αν είχε γίνει κάποια ανάλογη πρόταση, που να σχετίζεται με σεξουαλική παρενόχληση, σε άλλο άτομο του θιάσου;

Τότε δεν το συζητήσαμε. Τώρα όμως, που τα στόματα έχουν αρχίσει να ανοίγουν, υπάρχουν άνθρωποι διατεθειμένοι να μιλήσουν ανοιχτά.

- Με τον Δημήτρη Λιγνάδη έχεις ξανασυναντηθεί από τότε;

Παρακολούθησα κάποια στιγμή μια παράστασή του, στην Αθήνα, στην οποία συμμετείχε ένας καλλιτέχνης με τον οποίο διατηρώ πολύ καλές σχέσεις. Τον συνάντησα στο φουαγιέ του θεάτρου, μετά το τέλος της παράστασης και η συμπεριφορά του απέναντί μου ήταν εντελώς τυπική και ψυχρή.

- Και με τον διαμεσολαβητή πώς εξελίχθηκε η επαγγελματική σας σχέση;

Δεν εξελίχθηκε, γιατί παρά το γεγονός ότι κατά κοινή ομολογία είχα μια πολύ καλή θεατρική παρουσία, την επόμενη χρονιά η σύμβασή μου δεν ανανεώθηκε. Είμαι σίγουρος πως έβαλε το χέρι του σε αυτό. Λίγους μήνες αργότερα έφυγα απογοητευμένος για την Αγγλία όπου έμεινα για δύο περίπου χρόνια. Αργότερα όμως εκδιώχθηκε και ο ίδιος μετά από καταγγελίες που έγιναν εναντίον του σχετικά με αν είχε τα απαιτούμενα προσόντα για τη θέση που κατείχε .Πλέον έχω συνειδητά αποφασίσει πως δεν θέλω να εξαρτώμαι αποκλειστικά από το θέατρο ή την τηλεόραση σε οικονομικό επίπεδο. Γι΄ αυτό κάνω κι άλλα πράγματα.

- Αντρέα, έχεις κάνει επίσημες καταγγελίες στην κυπριακή εισαγγελία;

Ναι βέβαια. Και για τον πολύ γνωστό σκηνοθέτη που με παρενόχλησε σεξουαλικά στην Αθήνα και για τον άνθρωπο που επιχείρησε να με στείλει στον Λιγνάδη;

- Ξέρεις αν έχουν γίνει καταγγελίες και από άλλα άτομα;

Από τις συνομιλίες που έχω κάνει γνωρίζω πως υπάρχουν κατααγγελίες και μαρτυρίες από άλλους και για τα δύο πρόσωπα εναντίον των οποίων έχω καταθέσει κι εγώ για περιστατικά που συνέβησαν αποκλειστικά στην Κύπρο. Ανάμεσά τους υπάρχει και μια καταγγελία για βιασμό από ηθοποιό εναντίον του καταξιωμένου σκηνοθέτη που με παρενόχλησε σεξουαλικά στην Αθήνα.

- Γνωρίζεις αν ανάμεσα στις καταγγελίες υπάρχουν και περιστατικά που σχετίζονται με ανήλικους;

Απ' ότι έχω ακούσει, δυστυχώς, ναι και ελέγχονται εξονυχιστικά. Ο διαμεσολαβητής είχε άμεση επαφή, λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας και με ανήλικα παιδιά. Εργαζόταν μία περίοδο και σε σχολείο! Και αυτό είναι το πιο τραγικό απ' όλα!

- Ποιος είναι δικός σου στόχος; Τί επιθυμείς να πετύχεις δημοσιοποιώντας τις προσωπικές τραυματικές εμπειρίες σου;

Αυτό που θέλω είναι να φοβούνται πλέον όσοι έχουν πρόθεση να κακοποιήσουν κάποιον είτε σεξουαλικά είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Οι εποχές έχουν αλλάξει, οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί είναι κατάλληλες για να μιλήσουμε ανοιχτά για όλα αυτά τα απαράδεχτα φαινόμενα, να βοηθήσουμε ώστε να μην ξανασυμβούν στο μέλλον.