Δυόμιση χρόνια μετά τον πόλεμο ο Πούτιν συνεχίζει να παρακάμπτει τις κυρώσεις

…σχολιάζει σε ανάλυσή του ο Ουκρανός πολιτικός επιστήμονας, Μέλος της Ένωσης Επαγγελματιών Πολιτικών Συμβούλων της Ουκρανίας, Όλεγκ Ποστέρνιακ.

Στην ανάλυσή του ο κ. Ποστέρνιακ επισημαίνει ότι η Ρωσία το καταφέρνει αυτό χάρη στις σύμμαχες χώρες. Μεταξύ των χωρών που επωφελούνται από την παράκαμψη των κυρώσεων για τη Ρωσία, ξεχωρίζει η Αρμενία, υπογραμμίζει ο Ουκρανός πολιτικός επιστήμων. Αν και η αρμένικη κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι “επαναπροσανατολίζεται” προς τη Δύση, τα γεγονότα δείχνουν ότι το Γιερεβάν παραμένει σημαντικός οικονομικός εταίρος της Μόσχας.

Πολιτικό σαμποτάζ των “δυτικών” προσπαθειών
Το Γιερεβάν, το οποίο διακηρύσσει μια πολιτική “επαναπροσδιορισμού” προς τη Δύση, δεν προσχώρησε στο ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο υποστηρίζει το ένταλμα σύλληψης του Ρώσου προέδρου Πούτιν, που εξέδωσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, όπως επιβεβαίωσε η εκπρόσωπος του αρμένικου ΥΠΕΞ, Άνι Μπανταλιάν στις 7 Σεπτεμβρίου. “Ως εκ τούτου, το Γιερεβάν, το οποίο κάνει επίδειξη με πομπώδη τρόπο στην παγκόσμια κοινότητα την “αποστασιοποίησή του από τη Ρωσία, δεν υποστήριξε την πρωτοβουλία των ΗΠΑ και της ΕΕ να δημιουργήσουν ένα δικαστήριο για τα εγκλήματα κατά της Ουκρανίας”, αναφέρει στην ανάλυσή του ο Όλεγκ Ποστέρνιακ.

Επισήμως το Γιερεβάν, επιδιώκοντας μια πολιτική ίσων αποστάσεων, καταβάλλει επίμονες προσπάθειες να δημιουργήσει την εντύπωση του επαναπροσανατολισμού προς τη Δύση μεν, χωρίς να βιάζεται να χαλάσει τις σχέσεις του με τον Πούτιν δε. Αυτό αποδεικνύεται χαρακτηριστικά από τη συμμετοχή της Αρμενίας στην παράκαμψη των αντιρωσικών κυρώσεων και στο μποϊκοτάρισμα των πολιτικών ψηφισμάτων κατά του Πούτιν στη διεθνή σκηνή.

“Παρά την επιδείνωση των πολιτικών σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Ρωσίας, το διμερές εμπόριο έχει ανθίσει, αφήνοντας τους δυτικούς εταίρους να αναρωτιούνται για την προσέγγιση που διατηρεί το Γιερεβάν σχετικά με τις κυρώσεις”, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Euractiv.

Από την αρχή του 2024, η ΕΕ έχει εγκρίνει το 13ο και 14ο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Συνολικά, αυτές περιλαμβάνουν 310 φυσικά και νομικά πρόσωπα από οκτώ χώρες “που συμμετέχουν ενεργά στην παράκαμψη των κυρώσεων της ΕΕ”. Ωστόσο, όπως και πριν, το κύριο κέντρο logistics του Πούτιν, το οποίο τον έχει βοηθήσει να παρακάμψει τις κυρώσεις για περισσότερα από δύο χρόνια, εξακολουθεί να λείπει.

“Στη… φιλοδυτική Αρμενία επιτρέπεται να παραβιάζει το καθεστώς των κυρώσεων, παρά το ηχηρό motto της Κομισιόν για “ανελέητη δίωξη όσων βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Πατέρνιακ.

Τον Μάιο του 2023, ο διευθυντής του Γραφείου Συντονισμού Κυρώσεων του υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Jim O’ Brien, δήλωσε ευθέως ότι η Ουάσιγκτον θεωρεί την Αρμενία ως χώρα που βοηθά τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις. Αλλά επρόκειτο απλώς για μια παραδοχή για την οποία δεν έχει υπάρξει συνέχεια. Οι ΗΠΑ ακόμη δεν έχουν λάβει καμία ενέργεια προκειμένου να αποτρέψουν την προμήθεια αγαθών που υπόκεινται σε κυρώσεις στην επιτιθέμενη χώρα μέσω του Γιερεβάν. Υπάρχουν περισσότερα από αρκετά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η Αρμενία είναι ένα από τα κυριότερα ρωσικά κανάλια για την παράκαμψη των κυρώσεων, τονίζει ο πολιτικός αναλυτής Όλεγκ Πατέρνιακ.

Το σχήμα “Διαμάντι”
Σύμφωνα με την Εμπορική Βάση δεδομένων του ΟΗΕ (Βάση Δεδομένων Διεθνών Εμπορικών Στατιστικών του ΟΗΕ), το 2023 η Αρμενία εισήγαγε 3,5 εκατ. καράτια επεξεργασμένων και ακατέργαστων διαμαντιών, αξίας περίπου 561 εκατ. δολαρίων. Επιπλέον, το 48% των λίθων προερχόταν από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Το ίδιο έτος, 2023, εξήχθησαν από την Αρμενία διαμάντια σε ποσότητα-ρεκόρ, της τάξεως των 4,5 εκατ. καρατιών. Σχετικά με αυτό, τον Ιούλιο το δίκτυο αναφοράς οργανωμένου εγκλήματος και διαφθοράς (ΟCCRP) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “τα εμπορικά στοιχεία δείχνουν πως οι εξαγωγές αφορούν κυρίως σε ακατέργαστους λίθους, όχι σε διαμάντια που έχουν κοπεί από Αρμένιους τεχνίτες. Αυτό σημαίνει ότι η Αρμενία έχει γίνει επανεξαγωγέας, μια χώρα-transit”.

Δίνεται έμφαση στο ότι η επανεξαγωγή ρωσικών διαμαντιών συνεχίστηκε στο α΄ εξάμηνο του 2024: “Η κύρια αγορά στην οποία κατέληγαν οι εξαγωγές ήταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ η Ρωσία παραμένει η βασική πηγή εισαγωγών”.

Ακόμη και Αρμένιοι οικονομολόγοι αναγνωρίζουν το γεγονός των επανεξαγωγών. “Εάν η Αρμενία εξήγαγε 4,5 εκατ. καράτια διαμαντιών το 2023, αριθμός που είναι 30 φορές μεγαλύτερος από όσα παρήχθησαν στην ίδια τη χώρα, αυτό αποτελεί μια κραυγαλέα απόδειξη των αυξανόμενων επανεξαγωγών”, τόνισε ο οικονολόγος Αγκάσι Ταβαντιάν σε συνέντευξή του στη Deutsche Welle.

“Οικονομικό θαύμα” με ρωσικά λεφτά
Το 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, οι εξαγωγές από την Αρμενία στη Ρωσία αυξήθηκαν κατά το άνευ προηγουμένου 187%. Την ίδια στιγμή, ο Αρμένιος υπουργός Οικονομικών, Βάχε Χοβχανισιάν παραδέχθηκε ότι “ένα σημαντικό μέρος αφορά στις επανεξαγωγές”. Τον ίδιο χρόνο, σημειώθηκε ένα τεράστιο άλμα στην αύξηση του ΑΕΠ, για πρώτη φορά στην ιστορία της Δημοκρατίας της Αρμενίας, κατά περίπου 15%.

Τον Απρίλιο του 2023, η βρετανική εφημερίδα The Telegraph, χαρακτήρισε παράλογη αυτή την οικονομική ανάπτυξη: “την καθιστά υποψήφια για την τρίτη ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία παγκομίως. Με πληθυσμό μόλις 3 εκατομμυρίων και κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο λιγότερο από το ένα δέκατο του μέσου Βρετανού, αυτοί οι αριθμοί είναι αδύνατο να επιτευχθούν. Αλλά είναι πραγματικοί. Οι κυρώσεις απλώς δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε. Το Κρεμλίνο μπόρεσε να παρακάμψει γρήγορα και με τάξη, σχεδόν κάθε εμπόδιο που τέθηκε στον δρόμο του”.

Το 2023, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία από την Αρμενία, ο μεγαλύτερος αριθμός αγαθών εξήχθη και πάλι προς τη Ρωσία, σημειώνοντας αύξηση 40%. “Οι επανεξαγωγές έχουν συμβάλει σημαντικά στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών από την Αρμενία προς τη Ρωσία το 2023”, παραδέχθηκε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Βάχαν Σιρουνιάν. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, οι εξαγωγές από την Αρμενία προς τη Ρωσία έχουν αυξηθεί κατά 430%. Τα στοιχεία δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον Ρόμπιν Μπρουκς, διευθυντή του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών και πρώην αναλυτή της Goldman Sachs.

Τον Μάρτιο, ο Μπρουκς κάλεσε την ΕΕ να αναλάβει δράση για την καταπολέμηση της συνεργασίας Αρμενίας-Ρωσίας, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. “Οι εξαγωγές της Αρμενίας προς τη Ρωσία αυξήθηκαν μαζικά. Αυτή η αύξηση αφορά σχεδόν αποκλειστικά στην επαναεξαγωγή αγαθών από την Κίνα και την ΕΕ προς τη Ρωσία. Η ΕΕ δεν μπορεί να κάνει πολλά για τα κινεζικά προϊόντα, αλλά σίγουρα μπορεί να σταματήσει τη ροή ευρωπαϊκών αγαθών στην Αρμενία”, τόνισε ο Μπρουκς.

Εκκλήσεις για ανάληψη δράσης στο παγκόσμιο πεδίο πληροφοριών
Για περίπου τρία χρόνια, το πρόβλημα των παράλληλων εισαγωγών στη Ρωσία μέσω χωρών όπως η Αρμενία, αψηφώντας τις ΗΠΑ και την ΕΕ, έχει αναφερθεί πολλές φορές στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα με τους New York Times, εκπρόσωποι των ΗΠΑ και της ΕΕ εξέτασαν έγγραφα τον Απρίλιο του 2024 που έδειχναν αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρονικών εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται στη στρατιωτική βιομηχανία, μέσω της Αρμενίας στη Ρωσία. Αλλά για άγνωστους λόγους, δεν συζητήθηκαν κυρώσεις κατά του Γιερεβάν σε εκείνη τη συνάντηση, σχολιάζει ο κ. Πατέρνιακ.

Σύμφωνα με τη Τhe Wall Street Journal, “η συμμόρφωση με τις κυρώσεις περιπλέκεται από τη συμμετοχή της Αρμενίας… στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση με ηγέτιδα τη Ρωσία, η οποία σε μεγάλο βαθμό καταργεί τα τελωνειακά σύνορα μεταξύ των μελών της”.

“Παρά τα σαφή στοιχεία, τις δηλώσεις οικονομολόγων και την κάλυψη του προβλήματος από τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ, η Δύση δεν λαμβάνει απολύτως κανένα μέτρο κατά των επανεξαγωγών από την πλευρά της Αρμενίας”, αναφέρει ο Όλεγκ Πατέρνιακ.

Τον Μάιο του προηγουμένου έτους η The Washington Post τόνισε πως “η Δύση θα μπορούσε να ζορίσει την Αρμενία, από όπου έχουν εκτιναχθεί οι επανεξαγωγές πολλών κρίσιμων αγαθών προς τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να δείξει την πυγμή της”.

Το 2024 τα ΜΜΕ συνέχισαν να ασχολούνται με τον ρόλο της Αρμενίας στο να ξεφεύγει η Ρωσία τις κυρώσεις. Το μεγαλύτερο ρουμανικό ΜΜΕ, το Digi24, τόνισε πως “η Δύση δεν λαμβάνει καμία απολύτως δράση κατά των αρμενικών επανεξαγωγών.”

Καταλήγοντας, ο Ουκρανός αναλυτής επισημαίνει πως “τα παραπάνω στοιχεία μας επιτρέπουν να ισχυριστούμε ότι ο επαναπροσδιορισμός της Αρμενίας προς τη Δύση δεν είναι παρά ένα προκάλυμμα. Κάτω από αυτό, το Γιερεβάν συνεχίζει να λειτουργεί ως ένας σημαντικός εμπορικός εταίρος της Μόσχας. Εάν η Δύση θέλει πραγματικά να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατό, τότε οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα πρέπει να σταματήσουν να αγνοούν τον ρόλο του Γιερεβάν στην παράκαμψη από τη Μόσχα των κυρώσεων που οι ίδιες της επέβαλαν”.