Guardian: Η Νότιος Αφρίκη και η πτώση του Όσκαρ Πιστόριους

Σε ένα νέο, εκτενές δημοσίευμα για τον χρυσό Παραολυμπιονίκη Όσκαρ Πιστόριους, η βρετανική εφημερίδα Guardian γράφει για την άνοδο και την πτώση του 26χρονου αθλητή και τον ρόλο που μπορεί να έπαιξε στην ζωή του η πατρίδα του, η Νότια Αφρική.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, όπως ο αθλητής υπερέβη αξεπέραστα εμπόδια για να φτάσει στην κορυφή, έτσι και η «χώρα του ουράνιου τόξου» πέτυχε το πολιτικό θαύμα να μετατραπεί από μια κοινωνία διχασμένη από το απαρτχάιντ σε μια συνταγματική δημοκρατία χωρίς φυλετικές διακρίσεις.

«Η ομάδα ράγκμπι του Σπρίνγκμποκ και ο Πιστόριους δείχνουν πώς ο αθλητισμός και οι ήρωές του μπορούν να ενώσουν μια χώρα. Όταν όμως αυτή η ενότητα στηρίζεται σε μια πρόσκαιρη συναισθηματική ανάταση που συνδέεται με τη νίκη, κι όχι σε αξίες, ιδανικά και αρχές, συντρίβεται μαζί με τη συντριβή των αθλητικών της ειδώλων» γράφει ο Guardian.

Οι ενέργειες του Πιστόριους έχουν προκαλέσει θύελλα στα κοινωνικά δίκτυα. Κι όπως σημειώνει ο Μάικ βαν Γκράαν στην εφημερίδα, η πόλωση ακολουθεί σε ένα βαθμό μια φυλετική γραμμή. Αντί να γίνονται σχόλια για «ένα ακόμη κρούσμα βίας εναντίον των γυναικών», για το «πόσο τρομερό είναι να χάνεται μια ζωή και να καταρρέει ένας ήρωας», ή ακόμη και για το τεκμήριο της αθωότητας, αξιοποιείται η ευκαιρία αυτή για να εξαπολυθούν επιθέσεις εναντίον του δικαστικού συστήματος και της αστυνομίας της χώρας, των μέσων ενημέρωσης και της νοοτροπίας εν γένει που υπάρχει απέναντι σε διασημότητες.

Ο Πιστόριους αντανακλά τη διαίρεση της χώρας ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, ως προς την πρόσβαση που έχει ο καθένας στη δικαιοσύνη. Ενώ ο πλούσιος παραολυμπιονίκης έχει τη δυνατότητα να διορίσει μια έμπειρη ομάδα δικηγόρων για να τον υπερασπιστούν, χιλιάδες φτωχοί κατηγορούμενοι περνούν κατά μέσο όρο δύο χρόνια στη φυλακή μέχρι να γίνει η δίκη τους.

Όπως δείχνει η υπόθεση Πιστόριους, η Νότια Αφρική είναι μια βίαιη χώρα. Υπάρχει η διαρθρωτική βία της φτώχειας και της ανισότητας που προσβάλλει την αξιοπρέπεια εκατομμυρίων ανθρώπων, υπάρχει η εγκληματική βία που αντανακλάται στον υψηλό αριθμό ληστειών, απαγωγών και δολοφονιών, υπάρχει η οικιακή βία, υπάρχει και η βία του κράτους. Η διάδοση των όπλων σε αυτή την κοινωνία, που υποτίθεται ότι προστατεύει τους αθώους από τη βία, ουσιαστικά την επιτείνει.

Ο θάνατος της Ρίβα Στέενκαμπ φέρνει στην επιφάνεια άλλη μια μορφή βίας που δείχνει την ιδιαίτερη κατάσταση της Νότιας Αφρικής: τη βία κατά των γυναικών. Όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, μια γυναίκα δολοφονείται από τον σύντροφό της στη χώρα αυτή κάθε οκτώ ώρες.

Με τις καταπληκτικές του επιδόσεις στον χώρο του αθλητισμού, ο Πιστόριους προσείλκυσε σημαντικές επενδύσεις από εγχώριες και πολυεθνικές εταιρείες που ήθελαν να συνδέσουν το όνομά τους μαζί του. Μόλις έγινε γνωστός όμως ο θάνατος της Στέενκαμπ, τα διαφημιστικά ταμπλό με τον Πιστόριους κατέβηκαν και οι διαφημιστές ήραν την υποστήριξή τους. Ετσι συνέβη και με τη Νότια Αφρική: αν κάποτε αποτελούσε έναν ελκυστικό προορισμό για εγχώριες και ξένες επενδύσεις, η κακή διακυβέρνησή της έδιωξε τους επενδυτές, ή τουλάχιστον τους ανάγκασε να ακολουθήσουν μια πιο επιφυλακτική στάση.

Το ερώτημα που θέτουν πολλοί είναι πώς είναι δυνατόν ένας αθλητής που πέτυχε τόσο πολλά και αγαπήθηκε τόσο πολύ σε όλο τον κόσμο να έκανε κάτι σαν κι αυτό για το οποίο κατηγορείται ο Πιστόριους. Ο αρθρογράφος της Guardian δίνει δύο απαντήσεις, που έχουν σχέση και με την κατάσταση της χώρας.

Η πρώτη είναι ότι η αίσθηση ισχύος που απορρέει από όλη αυτή τη δημοσιότητα προκαλεί και μια αίσθηση ατιμωρησίας. Αυτό είναι φανερό και στην καθημερινή ζωή, όπου πολλοί από αυτούς που ασκούν την εξουσία προβαίνουν σε εγκληματικές πράξεις θεωρώντας ότι δεν θα υποστούν καμιά κύρωση.

Η δεύτερη απάντηση είναι ότι ο Πιστόριους δεν διέθετε τα συναισθηματικά και ψυχολογικά εργαλεία για να διαχειριστεί τη φήμη του, τον πλούτο του και τις προσωπικές του προκλήσεις. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά χρησιμοποιούσε τακτικές εκφοβισμού εναντίον όσων τον επέκριναν. Το ίδιο συμβαίνει και με το κυβερνών κόμμα. Σε τελευταία ανάλυση, όλοι οι Νοτιοαφρικανοί θα μπορούσαν να αναφωνήσουν «Είμαστε όλοι Πιστόριους»!