Ποια είναι η συνηθέστερη πάθηση που οδηγεί στον ορθοπεδικό;

Ποια είναι η συνηθέστερη πάθηση που οδηγεί στον ορθοπεδικό; Προλαμβάνονται οι ορθοπεδικές παθήσεις; Πώς επηρεάζει η ηλικία την σπονδυλική στήλη; Μπορούν να εφαρμοστούν ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές για την αντιμετώπιση ορθοπεδικών προβλημάτων; Ο ορθοπεδικός, ειδικός χειρουργός σπονδυλικής στήλης του Τμήματος Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης του Νοσοκομείου «Υγεία» και ιδρυτής του δικτύου παθήσεων σπονδυλικής στήλης Back Care (www.backcare.gr), κ. Γιάννης Καρνέζης, δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να αποφύγουμε προβλήματα και να στηρίζουμε γερά και στέρεα τον κορμό μας.

Ποιες είναι οι συνηθέστερες παθήσεις οι οποίες θα οδηγήσουν έναν άνδρα ή μία γυναίκα στον ορθοπεδικό σπονδυλικής στήλης;

Η συνηθέστερη πάθηση η οποία θα οδηγήσει στον ορθοπεδικό σπονδυλικής στήλης είναι η οσφυαλγία, δηλαδή ο πόνος στη μέση. Είναι μία από τις συνηθέστερες ενοχλήσεις και οι περισσότεροι άνθρωποι θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αυτό, έστω και σε ήπια παροδική μορφή, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή μας. Τις περισσότερες φορές συμβαίνει σε νέα άτομα στην παραγωγική ηλικία και έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής, η ικανότητα για εργασία καθώς και η συμμετοχή σε αθλητικές ή άλλες φυσικές δραστηριότητες.

Στα νέα άτομα η συχνότερη αιτία είναι η λεγόμενη νόσος του μεσοσπονδυλίου δίσκου, δηλαδή μία αλλοίωση ενός ή περισσοτέρων από τους ελαστικούς δίσκους που συνδέουν τους σπονδύλους χαμηλά στη μέση.

Μία επίσης συχνή πάθηση είναι και η ισχιαλγία, ο πόνος δηλαδή που αντανακλά από τη μέση κατά μήκος του ποδιού και αρκετές φορές συνοδεύεται από μούδιασμα, απώλεια της αίσθησης και μυϊκή αδυναμία στο πόδι. Η αιτία του προβλήματος αυτού είναι η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου, μία βλάβη δηλαδή που προκαλεί μετατόπιση ενός τμήματος του πυρήνα του μεσοσπονδυλίου δίσκου προς τα πίσω σε σημείο που ασκεί πίεση σε μία νευρική ρίζα του ισχιακού νεύρου. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς και αρκετά δυνατός σε σημείο που αν δεν αντιμετωπιστεί ο ασθενής αδυνατεί να επιστρέψει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα ενώ μπορεί να προκληθούν σημαντικές παρατεταμένες ή και μόνιμες βλάβες στην λειτουργία των νεύρων του κάτω άκρου.

Τέλος, μία συνήθης πάθηση ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες αλλά και αργότερα στη ζωή είναι και η σκολίωση, μία σύνθετη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και του κορμού που παρουσιάζεται κατά την ανάπτυξη σε παιδική ή εφηβική ηλικία και μπορεί κάποιες φορές αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί σωστά να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα και μόνιμη αναπηρία, ιδιαίτερα από την μέση ηλικία και αργότερα στη ζωή.

Υπάρχει διαφοροποίηση στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης σε ό,τι αφορά την ηλικία;

Η ηλικία είναι ένας είσαι πολύ σημαντικός παράγοντας όσον αφορά τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης και υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν με την σπονδυλική τους στήλη τα νεότερα άτομα σε σχέση με τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ακόμα και συχνές παθήσεις έχουν εντελώς διαφορετική αιτιολογία ανάλογα με την ηλικία.

Για παράδειγμα η οσφυαλγία, δηλαδή ο πόνος στη μέση, σε νέα άτομα οφείλεται τις περισσότερες φορές σε αλλοίωση του μεσοσπονδυλίου δίσκου που μπορεί να εκδηλωθεί από μικρή ηλικία, αρκετές φορές και από ηλικίες κάτω των είκοσι ετών. Αντίθετα, η οσφυαλγία σε μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των εξήντα ετών, οφείλεται τις περισσότερες φορές σε χρόνιες εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης, μια κατάσταση που ονομάζεται «σπονδυλοαρθροπάθεια». Φυσικά, η αντιμετώπιση της οσφυαλγίας είναι εντελώς διαφορετική στις νεότερες ηλικίες από την οσφυαλγία που εμφανίζεται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και επομένως ο ρόλος του εξειδικευμένου στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης Ορθοπαιδικού είναι σημαντικός στην διάγνωση της ακριβούς αιτίας του προβλήματος.
Υπάρχουν, ωστόσο, και παθήσεις της σπονδυλικής στήλης που εμφανίζονται σε συγκεκριμένες μόνο ηλικίες, όπως για παράδειγμα τα οστεοπορωτικά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, γνωστά και ως «καθίζηση σπονδύλου». Τα κατάγματα αυτά συμβαίνουν σε μεγαλύτερες ηλικίες, τις περισσότερες φορές σε γυναίκες αφού έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την εμμηνόπαυση και έχει αναπτυχθεί σημαντικού βαθμού οστεοπόρωση των σπονδύλων.

Ποιες ιατροτεχνολογικές εξελίξεις έχουν αλλάξει την καθημερινότητα των ασθενών τα τελευταία χρόνια;

Αρκετές και σημαντικές ιατροτεχνολογικές εξελίξεις έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια και εφαρμογή τους έχει αλλάξει σημαντικά προς το καλύτερο την καθημερινότητα των ασθενών με παθήσεις σπονδυλικής στήλης. Από τις σημαντικότερες εξελίξεις είναι η εφαρμογή μικροχειρουργικών τεχνικών στην αντιμετώπιση των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης με κυριότερο παράδειγμα την μέθοδο της μικροχειρουργικής δισκεκτομής ή μικροδισκεκτομής. Πρόκειται για μια μικροχειρουργική μέθοδο αντιμετώπισης της ισχιαλγίας που προκαλείται από δισκοκήλη στην οσφυϊκή περιοχή. Περιλαμβάνει μία πολύ μικρή τομή χαμηλά στη μέση και χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου για την ασφαλή, γρήγορη και αποτελεσματική αφαίρεση μίας δισκοκήλης και απελευθέρωση της πίεσης που ασκείται σε ένα νεύρο προκαλώντας την ισχιαλγία. Η διαδικασία διαρκεί συνήθως από 20 έως 30 λεπτά με άμεση ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο καθώς και άμεση κινητοποίηση και επάνοδο στους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής.

Μία άλλη κατηγορία ιατροτεχνολογικών εξελίξεων των τελευταίων ετών είναι η εφαρμογή των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών στην αντιμετώπιση προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης. Η κυριότερη από αυτές τις τεχνικές είναι η ελάχιστη επεμβατική μέθοδος της διαδερμικής κυφοπλαστικής. Πρόκειται για μία μέθοδο αντιμετώπισης των συμπιεστικών οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης στις μεγαλύτερες ηλικίες. Η τεχνική συνίσταται στην διαδερμική (μέσω ειδικής βελόνας) εισαγωγή ειδικής σκληρυντικής ουσίας (οστικό τσιμέντο) στον σπόνδυλο που έχει υποστεί καθίζηση. Με τον τρόπο αυτό αποκαθίσταται η ικανότητα του σπονδύλου να σηκώνει τα φορτία των καθημερινών κινήσεων και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά ο πόνος του κατάγματος. Λόγω της ελάχιστα επεμβατικής φύσης της διαδερμικής κυφοπλαστικής η αποκατάσταση μετά το χειρουργείο είναι ταχύτατη και η επιστροφή στην ποιότητα ζωής προ του κατάγματος πολύ σύντομη.

Ο κανόνας της πρόληψης ισχύει στα νοσήματα της σπονδυλικής στήλης; Μπορεί να προληφθούν κάποια και εάν ναι, ποια και με ποιο τρόπο;

Αν και η πρόληψη στην ιατρική θεωρείται εξαιρετικά σημαντική, γενικά ο κανόνας της πρόληψης δεν ισχύει για τις περισσότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Ο λόγος είναι ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης η ακριβής αιτιολογία είναι άγνωστη ή και κατά πάσα πιθανότητα σχετίζεται με πολλούς παράγοντες που αφορούν τόσο τα γονίδια του ατόμου όσο και πλήθος παραμέτρων του εξωτερικού περιβάλλοντος. Ωστόσο είναι πλέον γνωστό και γενικά αποδεκτό στον επιστημονικό κόσμο ότι η συχνή σωματική άσκηση κάθε μορφής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά τόσο στην πρόληψη εμφάνισης της οσφυαλγίας (πόνος στη μέση) όσο και στον περιορισμό της σοβαρότητας και διάρκειας των επεισοδίων οσφυαλγίας όταν αυτά συμβαίνουν. Επιπλέον, σε ειδικές κατηγορίες ατόμων όπως στους χειρωνακτικά εργαζόμενους, ιδιαίτερα στο χειρισμό φορτίων και τη λειτουργία βαρειών μηχανημάτων με κραδασμούς, η σωστή εργονομία στο χώρο εργασίας παίζει σημαντικό ρόλο στην αποφυγή προβλημάτων με την σπονδυλική στήλη. Το ίδιο ισχύει και για τους ασχολούμενους με τον αθλητισμό όπου η σωστή τεχνική βοηθά στην πρόληψη σημαντικών χρόνιων προβλημάτων που σχετίζονται με τραυματισμούς και εκφυλισμό της σπονδυλικής στήλης. Εξίσου σημαντικό με την πρόληψη των νοσημάτων της σπονδυλικής στήλης είναι και η πρώιμη διάγνωση από τα πρώτα στάδια του προβλήματος που επιτρέπει την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση πριν αυτό εξελιχθεί σε πιο σοβαρό στάδιο. Προς την κατεύθυνση αυτή οι ασθενείς θα πρέπει να απευθύνονται σε ειδικό ορθοπεδικό με εξειδίκευση στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης όσο το δυνατόν νωρίτερα όταν παρουσιάζονται προβλήματα που σχετίζονται με την σπονδυλική τους στήλη.